KonTumtourism

<p> Đó là làng chài trên lòng hồ thủy điện Sê San 4 thuộc địa phận 2 xã: Ia O (huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai) và Ia Tơi (huyện Ia H’Drai, tỉnh Kon Tum) mà mới đây tôi đã có dịp đến thăm sau khi nghe lời giới thiệu hấp dẫn của một giáo viên công tác tại thị trấn Ia Kha.</p><p>Đó là làng chài trên lòng hồ thủy điện Sê San 4 thuộc địa phận 2 xã: Ia O (huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai) và Ia Tơi (huyện Ia H’Drai, tỉnh Kon Tum) mà mới đây tôi đã có dịp đến thăm sau khi nghe lời giới thiệu hấp dẫn của một giáo viên công tác tại thị trấn Ia Kha.</p><p>Nếu khởi hành từ TP. Pleiku thì khoảng cách đến làng chài không dưới 70 km. Lên đến Ia O rồi qua cầu Sê San tiếp tục đi thêm chừng chục cây số nữa, sau đó gửi xe rồi xuống xuồng máy chạy chừng mươi phút ra đến giữa lòng hồ thì gặp làng chài.</p><p>Trên mặt hồ rộng mênh mông, dấu tích của ngày xưa vẫn còn đó: những ngọn núi cao giờ thành cù lao giữa hồ, những đọt cây rừng khô nổi lên trên không trung như bức tranh thủy mặc. Hàng mấy chục tấm rớ lớn đang phơi trên mặt nước chờ đêm đến sẽ thả xuống bắt cá hồ, phần lớn là cá cơm, cá thác lác, cá lăng, cá chép… Những chiếc cần trục lớn bằng gỗ làm công việc thả, kéo lưới.</p><p>Khác với những làng chài chúng ta thường gặp là làng nằm sát bờ sông (biển), cư dân xây dựng nhà cửa đàng hoàng, có thể sinh sống bằng nghề nông và cả nghề chài lưới. Thế nhưng, làng chài trên lòng hồ thủy điện Sê San 4 hoàn toàn khác hẳn: ngư dân sống bập bềnh trên những chiếc bè gắn trên những thùng phuy rỗng thả nổi trên làn nước. Mọi sinh hoạt nấu nướng, ăn uống, vệ sinh đều diễn ra trên bè. Việc đi lại giữa những ngôi nhà nổi này với nhau cũng trên mặt nước qua những tấm ván dày đóng chặt vào thân cây thả nổi. Tại khu vực làng, nhiều hộ còn làm bè nuôi cá lồng với các loại phổ biến như cá ba sa, cá trê.</p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi3osRUHycAmkGTYA1JJfDSFOSQ0sUiKM4eh2SlgASsKNinF8rqBRgyI9banlsgPdIuxSdD0lCbibeBTr_FH3Phk2-M5RDn6MwV2CZ0zuEpgJnfMTkM_OJr-aBu57LlRDLoKR4vUW8LRrKQ/s1000/ho-thuy-dien-se-san-4-bong-benh-hu-ao-1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Hồ thủy điện Sê San 4 bồng bềnh hư ảo" border="0" data-original-height="624" data-original-width="1000" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi3osRUHycAmkGTYA1JJfDSFOSQ0sUiKM4eh2SlgASsKNinF8rqBRgyI9banlsgPdIuxSdD0lCbibeBTr_FH3Phk2-M5RDn6MwV2CZ0zuEpgJnfMTkM_OJr-aBu57LlRDLoKR4vUW8LRrKQ/s16000/ho-thuy-dien-se-san-4-bong-benh-hu-ao-1.jpg" title="Hồ thủy điện Sê San 4 bồng bềnh hư ảo" /></a></div><br /><div style="text-align: center;">Làng chài trên lòng hồ thủy điện Sê San 4.</div><p></p><p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgMFvxctQW7-PuopRxzxu4bffLHu2S8vpTpVfI60ewfaCfeYfVWzgLQciWJLVCK70iLinspq9DiAnX8i5lCFoeAejsbEs8n-sqb0wOc-3hCOtEGQuyGVuopaCq8t2BZikd9BU4Vfm-rV1ci/s2048/ho-thuy-dien-se-san-4-bong-benh-hu-ao-2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img alt="Hồ thủy điện Sê San 4." border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgMFvxctQW7-PuopRxzxu4bffLHu2S8vpTpVfI60ewfaCfeYfVWzgLQciWJLVCK70iLinspq9DiAnX8i5lCFoeAejsbEs8n-sqb0wOc-3hCOtEGQuyGVuopaCq8t2BZikd9BU4Vfm-rV1ci/s16000/ho-thuy-dien-se-san-4-bong-benh-hu-ao-2.jpg" title="Hồ thủy điện Sê San 4." /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="text-align: left;">Hồ thủy điện Sê San 4. </span></td></tr></tbody></table><br />Tiếp chúng tôi là anh Đặng Văn Thuộc, 38 tuổi. Anh người Tri Tôn, An Giang, có vợ và hai cô con gái sống cùng trên bè. Anh Thuộc cho biết, hầu hết các bè ở gần bè của gia đình anh là của người thân: anh vợ, em vợ, chú vợ… và những người cùng quê An Giang ra đây mưu sinh. Hiện làng chài có 29 hộ với trên 100 khẩu, tất cả đều làm nghề đánh bắt cá trên lòng hồ thủy điện Sê San 4.</p><p>Chính thức thì làng chài có mặt tại đây từ năm 2010, phần lớn đều là người An Giang, còn lại đến từ Thừa Thiên Huế. Buổi đầu mưu sinh nơi xứ lạ không khỏi có nhiều bỡ ngỡ thế nhưng lâu dần cũng quen. Chỉ có việc học của con trẻ là khá vất vả do đi lại bằng xuồng rồi lên bộ. Mới đây, được sự quan tâm của chính quyền địa phương cho xây dựng khu nhà ven hồ nên sau 8 năm, làng chài đã sắp được lên bờ sống định cư, không còn cảnh lênh đênh sông nước nay đây mai đó như trước kia.</p><p>Làng chủ yếu làm nghề đánh bắt cá trên hồ nên việc phục vụ cho các nhóm phượt hay du lịch bất chợt như chúng tôi chỉ là công việc phụ. Hiện nay, cũng chỉ có gia đình anh Thuộc làm dịch vụ. Thường mỗi khi có khách đến tham quan lòng hồ và làng chài gọi điện, anh Thuộc mới chuẩn bị xuồng hay thuyền lớn nếu đoàn đi nhiều người, làm cá ướp sẵn, lò than nướng, đồ uống… Giá cả cũng khá hợp lý, trung bình mỗi người tiêu tốn không quá 200 ngàn đồng. Tuy nhiên, do chưa phải là nghề chính nên công việc phục vụ du khách của gia đình anh Thuộc cũng chỉ mới dừng lại ở khâu đón đưa và tổ chức ăn trưa. Nếu như được đầu tư chuyên nghiệp hơn như đi thuyền tham quan cả lòng hồ, câu cá, lên bộ chinh phục các đảo… thì chắc chắn sẽ còn thu hút du khách đến đông hơn.</p><p>Gia Lai có nhiều hồ thủy điện như: Ia Ly, Sê San 3, Sê San 3A, Ayun Hạ… Nhiều hồ đã được các cơ sở tổ chức nuôi trồng thủy sản khá thành công. Tuy nhiên, việc đưa vào phục vụ du lịch của các hồ thủy điện thì vẫn còn sơ khai. Vì vậy, chính quyền địa phương cùng các ngành hữu quan cần lưu tâm để khai thác hiệu quả tiềm năng lòng hồ mang lại và sao cho bảo đảm được môi trường. Giữa mặt nước mênh mông lãng đãng khói sương, ngồi trên nhà bè bồng bềnh thưởng thức món cá lăng nướng và nhâm nhi cốc rượu trong cái se se lạnh của cao nguyên, thật thú vị!</p><p style="text-align: right;">Thanh Phong</p>

<p> Làng chài thuộc thôn 7, xã Ia Tơi (huyện Ia H’Drai) hiện có 29 hộ dân. Hàng năm, dân làng chài đánh bắt và nuôi trồng được hàng chục tấn thủy sản từ lòng hồ thủy điện Sê San 4.</p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj-BVZflbJq6D0Or8MuPtY-5KU2QJ9wCHIfbkz2gHIBbyM5mkXviswVkc9pNVKi70tERc2xLiLVDJGxvSeiacmizZZP5l0mmPsHBI82F6IfKtfP3fNhsPOuSQL3WlkTD3TfRxB02GveMsew/s888/mot-ngay-o-lang-chai-trong-ho-thuy-dien-se-san-4-1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Một ngày ở làng chài trong hồ thủy điện Sê San 4" border="0" data-original-height="592" data-original-width="888" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj-BVZflbJq6D0Or8MuPtY-5KU2QJ9wCHIfbkz2gHIBbyM5mkXviswVkc9pNVKi70tERc2xLiLVDJGxvSeiacmizZZP5l0mmPsHBI82F6IfKtfP3fNhsPOuSQL3WlkTD3TfRxB02GveMsew/s16000/mot-ngay-o-lang-chai-trong-ho-thuy-dien-se-san-4-1.jpg" title="Một ngày ở làng chài trong hồ thủy điện Sê San 4" /></a></div><br />Sinh sống giữa lòng hồ thủy điện Sê San 4, huyện Ia H’Drai (Kon Tum) nhưng những con người lam lũ nơi đây vẫn lạc quan, yêu đời. Không có cái hối hả nơi phố thị, công việc hằng ngày của họ là thong thả thả lưới, đặt vó kiếm thêm thu nhập nuôi sống gia đình.<br /><br />Không có cái hối hả nơi phố thị, công việc hằng ngày của họ là thong thả thả lưới, đặt vó kiếm thêm thu nhập nuôi sống gia đình.<p></p><p><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgBGIkBAm4be_il1JlwwDhrtvNdhCBqXERHJ7O8kZ5x_m2G0eYAbO9W108Oi9_jH0DGt6Whmt5E4s81v1XYmTKQwWBUKESEmjupoWv4WpjG5od5UklggtuGAHIWnKT-JSOn1cby4fgl7BEt/s1000/mot-ngay-o-lang-chai-trong-ho-thuy-dien-se-san-4-2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img alt="Một ngày ở làng chài trong hồ thủy điện Sê San 4" border="0" data-original-height="624" data-original-width="1000" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgBGIkBAm4be_il1JlwwDhrtvNdhCBqXERHJ7O8kZ5x_m2G0eYAbO9W108Oi9_jH0DGt6Whmt5E4s81v1XYmTKQwWBUKESEmjupoWv4WpjG5od5UklggtuGAHIWnKT-JSOn1cby4fgl7BEt/s16000/mot-ngay-o-lang-chai-trong-ho-thuy-dien-se-san-4-2.jpg" title="Một ngày ở làng chài trong hồ thủy điện Sê San 4" /></a><br />Những đứa trẻ sinh ra và lớn lên trong lòng hồ đã quá quen thuộc với việc điều khiển thuyền máy. Ngoài chuyện học hành, những đứa trẻ ở thôn 7 thường phụ giúp cha mẹ vận chuyển thủy sản vào đất liền bán kiếm tiền trang trải cuộc sống gia đình.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgwCpaMOcrxxnEfa8vRxdux5Uq4mEzC29jhnMwBfpwzXJJIJHegacWmXtKfyyb6dtS4j6DuoSsRVLYsjrQaBRvS-EO_PDdTtoQUMF3sfU2vdZRyubDs6vysyd9hUHDqYc198Q7PRNo0iiS1/s1000/mot-ngay-o-lang-chai-trong-ho-thuy-dien-se-san-4-3.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Một ngày ở làng chài trong hồ thủy điện Sê San 4" border="0" data-original-height="666" data-original-width="1000" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgwCpaMOcrxxnEfa8vRxdux5Uq4mEzC29jhnMwBfpwzXJJIJHegacWmXtKfyyb6dtS4j6DuoSsRVLYsjrQaBRvS-EO_PDdTtoQUMF3sfU2vdZRyubDs6vysyd9hUHDqYc198Q7PRNo0iiS1/s16000/mot-ngay-o-lang-chai-trong-ho-thuy-dien-se-san-4-3.jpg" title="Một ngày ở làng chài trong hồ thủy điện Sê San 4" /></a></div><p></p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg8LkGZkbGpkivr75wRqMuTBylWwx4Nvd_cMV1rF5nrjkGjGAjpqakVHxAL7iltgm5fB78YfL8dm7pDHDNodvBIQRCYmZff0x3mQYjqka61TsHNWpFGXfZBSzdyhDpyE-l-Z19mCrspNUby/s1000/mot-ngay-o-lang-chai-trong-ho-thuy-dien-se-san-4-4.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Một ngày ở làng chài trong hồ thủy điện Sê San 4" border="0" data-original-height="660" data-original-width="1000" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg8LkGZkbGpkivr75wRqMuTBylWwx4Nvd_cMV1rF5nrjkGjGAjpqakVHxAL7iltgm5fB78YfL8dm7pDHDNodvBIQRCYmZff0x3mQYjqka61TsHNWpFGXfZBSzdyhDpyE-l-Z19mCrspNUby/s16000/mot-ngay-o-lang-chai-trong-ho-thuy-dien-se-san-4-4.jpg" title="Một ngày ở làng chài trong hồ thủy điện Sê San 4" /></a></div><br />Chiều đến, hằng trăm hộ dân ở làng chài lại chuẩn bị xuồng và đồ nghề để đi thả lưới, thả rớ. Thả lưới trên lòng hồ để rồi vào khoảng 2, 3 giờ sáng, họ lại tất tả kéo vó thu hoạch cá.<p></p><p style="text-align: right;">HỮU LONG</p>

<p> Giữa mênh mông lòng hồ thủy điện Sê San 4, từ một vài người đến bắt cá mưu sinh, thì nay đã thành một làng chài giữa vùng cao nguyên đầy nắng gió.</p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjAodJ8TvsYK4LMzfEYkccZgFqHg70eBhfdSeo48MiAFWtqMDV4inOBbmivjFRnnjcd_FIZ1vPL2jsHXyM61IB939bPkehVKiEnP8c32RLztfxGI12iKbn2O5q4jNq4FWTxU8s0okZcnuZQ/s680/lang-chai-long-ho-thuy-dien-se-san-4-1.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Làng chài lòng hồ thủy điện Sê San 4" border="0" data-original-height="382" data-original-width="680" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjAodJ8TvsYK4LMzfEYkccZgFqHg70eBhfdSeo48MiAFWtqMDV4inOBbmivjFRnnjcd_FIZ1vPL2jsHXyM61IB939bPkehVKiEnP8c32RLztfxGI12iKbn2O5q4jNq4FWTxU8s0okZcnuZQ/s16000/lang-chai-long-ho-thuy-dien-se-san-4-1.jpeg" title="Làng chài lòng hồ thủy điện Sê San 4" /></a></div><br /><div style="text-align: center;">Những lồng bè nuôi cá của cư dân xóm lòng hồ.</div><p></p><p>Trên lòng hồ thủy điện Se San 4 nằm giữa hai tỉnh Gia Lai và Kon Tum, giáp với biên giới Campuchia, hiện đang có 29 hộ dân với hơn 100 nhân khẩu sinh sống.</p><p>Trước đây, những hộ dân này gắn bó cả cuộc đời mình trên những chiếc thuyền, trôi nổi khắp các con sông, đập nước, xem con thuyền là nhà, sông nước là quê hương.</p><p>Họ đã từng sống, từng lênh đênh trên những con thuyền được coi là mái nhà của họ mấy chục năm qua. Nghe chuyện về cuộc đời của họ cứ thấy chông chênh buồn.</p><p>Họ lênh đênh một đời như thế. Những ngày đầu lên đây lập nghiệp, mỗi người một chiếc bè hoặc xuồng 3m2, trên phủ chiếc bạt cũ, ngày đi đánh cá, thả câu, đêm về bè ngủ trong tiếng sóng rì rào của sông nước.</p><p>Cuộc sống lang bạt trên những chiếc bè tạm bợ, không giấy tờ tạm trú, không nhà cửa… chứa đựng nhiều khó khăn bất trắc. Họ gắn bó cả đời với nghề, rồi lại truyền nghề cho con, cháu. Họ mơ ước được lên bờ sinh sống, để thoát khỏi kiếp nổi lênh đời người trên sông nước.</p><p>Nằm sát bờ là chiếc thuyền, và cũng là mái ấm của 5 con người trong gia đình chị Vũ Thị Huyền, năm nay đã 39 tuổi.</p><p>Chị kể: “Gia đình tôi là hộ nghèo, từ đời cha ông chúng tôi đã gắn bó với con thuyền, dòng sông và những lòng hồ mênh mang như thế này. Tôi đã nghĩ rằng đời con tôi cũng vậy! Và biết đâu đấy đến đời cháu tôi cũng vậy chăng!”, chị Huyền tâm sự.</p><p>Hàng chục năm trời, 29 hộ dân với hơn 100 nhân khẩu sống hòa hợp với nhau, cùng dựa vào thiên nhiên để tồn tại. Đã có bao nhiêu con người sinh ra, lớn lên trên những con sông này, họ đã sống cuộc sống khổ cực, quanh năm suốt tháng chỉ biết nghề chài lưới.</p><p>Cái “cần câu cơm” để lại chỉ giúp họ tìm được con tôm, con cá trang trải cho cuộc sống hàng ngày nhưng chẳng đủ, và cứ thế nghèo khó nối tiếp nghèo khó, họ không thể tự quyết định được cuộc đời của mình.</p><p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAtRg10vGnbvp1EBKV3oRehcQAuHSSDqm0od1JeI6SHUuOtf_vWhPRyxXnsLl3OnRq5VKzdN2_XT-ufZHpvjxOyvC7acDX-ErGZqAck1wB10jEQUnlCZAOOItTA-Y9qsrBsze1kx1GBDvu/s680/lang-chai-long-ho-thuy-dien-se-san-4-2.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img alt="Phát triển dịch vụ trên lòng hồ thủy điện Sê San 4" border="0" data-original-height="510" data-original-width="680" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAtRg10vGnbvp1EBKV3oRehcQAuHSSDqm0od1JeI6SHUuOtf_vWhPRyxXnsLl3OnRq5VKzdN2_XT-ufZHpvjxOyvC7acDX-ErGZqAck1wB10jEQUnlCZAOOItTA-Y9qsrBsze1kx1GBDvu/s16000/lang-chai-long-ho-thuy-dien-se-san-4-2.jpeg" title="Phát triển dịch vụ trên lòng hồ thủy điện Sê San 4" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="text-align: left;">Phát triển dịch vụ trên lòng hồ thủy điện Sê San 4</span></td></tr></tbody></table><br />Ông Nguyễn Hải Triều, quê An Giang chia sẻ, hầu như năm nào cũng có người đến cất chòi, gia nhập làng chài. Họ đến từ các vùng miền khác nhau như Cà Mau, An Giang, Quảng Bình, Thừa Thiên - Huế, Hải Dương… Mỗi đêm, nếu may mắn thì kiếm được hơn 100.000 đồng. Số tiền ấy vừa đủ nuôi gia đình vài miệng ăn.</p><p>Đó là những người có kinh nghiệm, chứ nhiều người mới đến thì rất nhiều đêm vác lưới về không. Chiếm số đông ở làng chài này vẫn là cư dân các tỉnh miền Tây, dân miền sông nước. Có đến 14 hộ trong làng đến từ An Giang, Long An, Cà Mau…</p><p>Và mỗi người một quê, nhưng cùng chung phận mưu sinh xứ người. Tất cả những người dân hợp thành một xóm nổi lênh đênh trên lòng hồ này sống nhờ vào nguồn tôm, cá, ốc, hến mà con nước đục ngầu bùn của dòng sông mang lại.</p><p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj4oF1YzldM4Iv2nFdyT81fm5sJ-x62O6jmDixFZIBxlWkFFyP5lRtb9SDx3RHFLd4sJ8yIrYaeMGSHnU-ngZB2CgJ3NU7HSPZq6UtQb-dp5Fy7_lTkg4Fp1nzl3VjDWdMauTKBaX4oRM_3/s680/lang-chai-long-ho-thuy-dien-se-san-4-3.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img alt="Xóm lòng hồ giờ nhiều những lồng bè nuôi cá để đảm bảo kinh tế." border="0" data-original-height="510" data-original-width="680" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj4oF1YzldM4Iv2nFdyT81fm5sJ-x62O6jmDixFZIBxlWkFFyP5lRtb9SDx3RHFLd4sJ8yIrYaeMGSHnU-ngZB2CgJ3NU7HSPZq6UtQb-dp5Fy7_lTkg4Fp1nzl3VjDWdMauTKBaX4oRM_3/s16000/lang-chai-long-ho-thuy-dien-se-san-4-3.jpeg" title="Xóm lòng hồ giờ nhiều những lồng bè nuôi cá để đảm bảo kinh tế." /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="text-align: left;">Xóm lòng hồ giờ nhiều những lồng bè nuôi cá để đảm bảo kinh tế.</span></td></tr></tbody></table></p><p>Cuộc sống lênh đênh vô định và đầy khốn khó tưởng chừng kéo dài mãi, nhưng đến năm 2014, những cư dân của xóm lòng hồ này đánh bạo viết đơn gửi lên xã xin cấp hộ khẩu thường trú ở phía sông bên tỉnh Kon Tum, thuộc địa phận xã Ia Tơi huyện Ia H’Drai.</p><p>Dùng dằng mãi, nhưng rồi đầu năm 2018, đích thân Bí thư Tỉnh ủy Kon Tum Nguyễn Văn Hùng sau khi đi thăm và tìm hiểu cuộc sống của những hộ dân ở làng chài này, đã chỉ đạo chính quyền địa phương nhập khẩu, cấp đất ở, tạo điều kiện cho dân làng chài lên bờ, cho con cái học hành. Và làng chài ấy giờ thuộc thôn 7, xã Ia Tơi (huyện Ia H’Drai, tỉnh Kon Tum).</p><p>Anh Nguyễn Thành Nhân, cư dân của làng chài vui mừng khôn xiết, vì tưởng những phận đời vô gia cư ấy chỉ biết quẩn quanh trên lòng hồ, thì nhờ sự quan tâm của chính quyền, những cư dân làng chài đã được cấp sổ hộ khẩu, 400m2 đất ở và 50 triệu đồng để dựng nhà trên bờ, có điện lưới quốc gia kéo về từng nhà, cuộc sống đổi thay chóng mặt.</p><p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRYdxnLmtsdCFmJFlMW5rQL3FFzF_Io57uAlZ1pEsPAalJC89bgew1V-9cMvVky_QD5akjJc2elT15hafvRGh6kPcSDDd3fwPPqJcZHWe3EZ6NT6s8_4pgsqvraolPpcpM8lZ1u_h7X4Uk/s680/lang-chai-long-ho-thuy-dien-se-san-4-4.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img alt="Nhiều cư dân xóm lòng hồ đã thích ứng rất nhanh, vừa nuôi cá lồng bè vừa làm dịch vụ du lịch." border="0" data-original-height="444" data-original-width="680" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRYdxnLmtsdCFmJFlMW5rQL3FFzF_Io57uAlZ1pEsPAalJC89bgew1V-9cMvVky_QD5akjJc2elT15hafvRGh6kPcSDDd3fwPPqJcZHWe3EZ6NT6s8_4pgsqvraolPpcpM8lZ1u_h7X4Uk/s16000/lang-chai-long-ho-thuy-dien-se-san-4-4.jpeg" title="Nhiều cư dân xóm lòng hồ đã thích ứng rất nhanh, vừa nuôi cá lồng bè vừa làm dịch vụ du lịch." /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Nhiều cư dân xóm lòng hồ đã thích ứng rất nhanh, vừa nuôi cá lồng bè vừa làm dịch vụ du lịch.</td></tr></tbody></table><br /></p><p>Bây giờ, xóm lòng hồ này chỉ cách bờ sông vài trăm mét, đông vui, nhộn nhịp khi chiều xuống. Khi ấy lũ trẻ đi học về, người lớn sau một ngày dong thuyền ngược xuôi kiếm sống cũng trở về neo bến để lên nhà. Quanh nhà, họ thả mấy con gà con vịt hay nuôi bầy heo nhỏ để cải thiện.</p><p>Phụ nữ, trẻ em lo tắm giặt, nấu nướng, đàn ông túm tụm lại cùng chia sẻ về con nước lòng hồ, về bầy cá đang nuôi trong lồng bè của mình, nói về những dự định tương lai hay cùng nhâm nhi ly rượu để xua tan đi bao mệt nhọc của một ngày mưu sinh vất vả.</p><p>Chưa hết, nhiều người đã tận dụng những chiếc thuyền của mình để làm nơi bán hàng, mở thêm dịch vụ đi thuyền trên lòng hồ câu cá. Những chiếc thuyền làm nơi cư ngụ lênh đênh trên mặt nước ngày xưa trở thành những quán ăn để phục vụ mọi người.</p><p>Nhiều người tìm đến với khu vực lòng hồ này đã vô cùng sửng sốt, bởi cái tiếng làng chài nghèo lênh đênh mặt hồ ngày xưa đã không còn nữa, thay vào đó là sự nhộn nhịp và bắt kịp với làn sóng thay đổi khá nhanh.</p><p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhEg_gCLF4nGmyRbyLKRDX7dW80ZyfxuhZZX88kZv7GhBMrvnXww6-Wkv0drbzrslM4Yp1ny0mEIvP5Zd0JMYyrkgLAk6OYl98X2XHIeojLsUGiLqeCo-a48xZ3qAcIenh1WEOf6w3TUMZ6/s680/lang-chai-long-ho-thuy-dien-se-san-4-5.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img alt="Chiều về, những cư dân xóm lòng hồ lại đi xuồng về nhà ở trên bờ." border="0" data-original-height="510" data-original-width="680" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhEg_gCLF4nGmyRbyLKRDX7dW80ZyfxuhZZX88kZv7GhBMrvnXww6-Wkv0drbzrslM4Yp1ny0mEIvP5Zd0JMYyrkgLAk6OYl98X2XHIeojLsUGiLqeCo-a48xZ3qAcIenh1WEOf6w3TUMZ6/s16000/lang-chai-long-ho-thuy-dien-se-san-4-5.jpeg" title="Chiều về, những cư dân xóm lòng hồ lại đi xuồng về nhà ở trên bờ." /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="text-align: left;">Chiều về, những cư dân xóm lòng hồ lại đi xuồng về nhà ở trên bờ.</span></td></tr></tbody></table><br />Đời sống của những hộ dân làng chài xưa giờ đã khác. Nhiều hộ dân vừa đánh bắt cá, chế biến cá lại vừa làm dịch vụ du lịch.</p>

<p> In bóng xuống lòng hồ mênh mông, <b>làng chài Sê San</b> mang nét đẹp bình yên, thơ mộng lạ kỳ trên Cao Nguyên đại ngàn.</p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiO0uR5MIdOoNb6_fbINA8WB8PLA1bR0rQTdhcGD1HRSj7k1InLYxWjd_DcpLx7fzTO_LfZa5WfS3zqG4jiUS_pwmXiM9Rju6vEe9N7Aa8QXfXm6RsV90Psi0AcREO2hiUwDfp5BvwJeYpp/s1600/kham-pha-lang-chai-tren-cao-nguyen-kon-tum-1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Khám phá làng chài trên Cao Nguyên Kon Tum" border="0" data-original-height="935" data-original-width="1600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiO0uR5MIdOoNb6_fbINA8WB8PLA1bR0rQTdhcGD1HRSj7k1InLYxWjd_DcpLx7fzTO_LfZa5WfS3zqG4jiUS_pwmXiM9Rju6vEe9N7Aa8QXfXm6RsV90Psi0AcREO2hiUwDfp5BvwJeYpp/s16000/kham-pha-lang-chai-tren-cao-nguyen-kon-tum-1.jpg" title="Khám phá làng chài trên Cao Nguyên Kon Tum" /></a></div><br />Rời bến thuyền khoảng 10 phút đồng hồ, làng chài Sê San (xã Ia Tơi, huyện Ia H'Drai, tỉnh Kon Tum) hiện lên huyền ảo với những nhà bè nổi đặc trưng của miền sông nước Nam Bộ.<p></p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhJzZ6D-MK62CZO8J6wfd9BwOCak-aqY6ncsf0_criQfg2nrT_I3fCMXs3Tdsj-QcWNKgQSpsgYGk8miQKZsihKfgUCBNu89yCd8jaYTn4bU3FDSCRz6poe3vPmBc10iMCOSjtkkbqOdxXQ/s1200/kham-pha-lang-chai-tren-cao-nguyen-kon-tum-2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Khám phá làng chài trên Cao Nguyên Kon Tum" border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1091" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhJzZ6D-MK62CZO8J6wfd9BwOCak-aqY6ncsf0_criQfg2nrT_I3fCMXs3Tdsj-QcWNKgQSpsgYGk8miQKZsihKfgUCBNu89yCd8jaYTn4bU3FDSCRz6poe3vPmBc10iMCOSjtkkbqOdxXQ/s16000/kham-pha-lang-chai-tren-cao-nguyen-kon-tum-2.jpg" title="Khám phá làng chài trên Cao Nguyên Kon Tum" /></a></div><br />Nơi đây, gần 10 năm trước, 29 hộ dân ở các tỉnh An Giang, Cà Mau, Cần Thơ… lập làng định cư. Họ làm nghề đánh bắt, nuôi trồng thủy sản gắn với phát triển du lịch.<p></p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjY-Hj0pzFDE_eM4W3yOJaN_YxvqidmqI8WgZFOCCnj6olxhfnLjQ1CChJ0sQ3nUng2v5AjgmUoB3CYi9GCq4VDqxNSY7xtYzSZhA-JP7_rLAMqVDeSx_S6Q4X8T2T2CgdumjXabsJDJllH/s1600/kham-pha-lang-chai-tren-cao-nguyen-kon-tum-3.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Khám phá làng chài trên Cao Nguyên Kon Tum" border="0" data-original-height="1059" data-original-width="1600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjY-Hj0pzFDE_eM4W3yOJaN_YxvqidmqI8WgZFOCCnj6olxhfnLjQ1CChJ0sQ3nUng2v5AjgmUoB3CYi9GCq4VDqxNSY7xtYzSZhA-JP7_rLAMqVDeSx_S6Q4X8T2T2CgdumjXabsJDJllH/s16000/kham-pha-lang-chai-tren-cao-nguyen-kon-tum-3.jpg" title="Khám phá làng chài trên Cao Nguyên Kon Tum" /></a></div><br />Trong hành trình khám phá làng chài, du khách sẽ được lướt xuồng trên mặt hồ trong xanh.<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj7jks9h6RyUWHqgm4wjX5gVwFAQYzUKI1AabIvSY6VWTQS4Va3StCT5gaECKw530n22kjjRalNfQcOmCp5dHrlm6yKSkwu30ptRl829UeKdnxMcHTLKv9P7xbiJoOCMFBPMAPocWPG2jXl/s1280/kham-pha-lang-chai-tren-cao-nguyen-kon-tum-4.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Khám phá làng chài trên Cao Nguyên Kon Tum" border="0" data-original-height="902" data-original-width="1280" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj7jks9h6RyUWHqgm4wjX5gVwFAQYzUKI1AabIvSY6VWTQS4Va3StCT5gaECKw530n22kjjRalNfQcOmCp5dHrlm6yKSkwu30ptRl829UeKdnxMcHTLKv9P7xbiJoOCMFBPMAPocWPG2jXl/s16000/kham-pha-lang-chai-tren-cao-nguyen-kon-tum-4.jpg" title="Khám phá làng chài trên Cao Nguyên Kon Tum" /></a></div><p>Trong hành trình khám phá làng chài, du khách sẽ được lướt xuồng trên mặt hồ trong xanh.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjTBV9EvhFNovcqJaJ5vfB0DA33JeJyjyrwenOlgZ47lcoyatOCBSsmesNgYMN2Si15dpSZJYxriY6ZFo7dPMGZHIvVgFmK4l5YDbnX0o379XK1oOvTlz6-J2AwiGubd-FFJjMddxNd61u7/s1600/kham-pha-lang-chai-tren-cao-nguyen-kon-tum-5.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Khám phá làng chài trên Cao Nguyên Kon Tum" border="0" data-original-height="1191" data-original-width="1600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjTBV9EvhFNovcqJaJ5vfB0DA33JeJyjyrwenOlgZ47lcoyatOCBSsmesNgYMN2Si15dpSZJYxriY6ZFo7dPMGZHIvVgFmK4l5YDbnX0o379XK1oOvTlz6-J2AwiGubd-FFJjMddxNd61u7/s16000/kham-pha-lang-chai-tren-cao-nguyen-kon-tum-5.jpg" title="Khám phá làng chài trên Cao Nguyên Kon Tum" /></a></div><p></p><p><br />Và ghi lại những khoảnh khắc đẹp, ý nghĩa.</p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg00aN4c7cTXKPl9up1lj2fsAG-xwirf-x1u8Nkhf0gKqumZb8p4BrjdV3qFg_fWGMdE7A9jdX2QLhPlVpRVmToEtqYGLJ0eJPUUMEjEpwHFDHwuB0Fvs-evoHby_UcDe8znXm7KxMjkK-8/s1600/kham-pha-lang-chai-tren-cao-nguyen-kon-tum-6.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Khám phá làng chài trên Cao Nguyên Kon Tum" border="0" data-original-height="814" data-original-width="1600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg00aN4c7cTXKPl9up1lj2fsAG-xwirf-x1u8Nkhf0gKqumZb8p4BrjdV3qFg_fWGMdE7A9jdX2QLhPlVpRVmToEtqYGLJ0eJPUUMEjEpwHFDHwuB0Fvs-evoHby_UcDe8znXm7KxMjkK-8/s16000/kham-pha-lang-chai-tren-cao-nguyen-kon-tum-6.jpg" title="Khám phá làng chài trên Cao Nguyên Kon Tum" /></a></div><br />Ngoài phong cảnh thơ mộng, du khách còn được phục vụ nhiều món ăn đặc sản.<p></p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg0DcjjVM7VW73y_1oE8QG_7QxDqx5_e68ivAmoxp9kPf2glntlUvpoEUEIfP0gCO-EVd1Ml-A8dAGn8fMu_DfOMb8Sls31Lq5aESoiQtSPWCCf_TKhfaYaCY8k3E0OGgfptgEXE7E5hIUQ/s1281/kham-pha-lang-chai-tren-cao-nguyen-kon-tum-7.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Khám phá làng chài trên Cao Nguyên Kon Tum" border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1281" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg0DcjjVM7VW73y_1oE8QG_7QxDqx5_e68ivAmoxp9kPf2glntlUvpoEUEIfP0gCO-EVd1Ml-A8dAGn8fMu_DfOMb8Sls31Lq5aESoiQtSPWCCf_TKhfaYaCY8k3E0OGgfptgEXE7E5hIUQ/s16000/kham-pha-lang-chai-tren-cao-nguyen-kon-tum-7.jpg" title="Khám phá làng chài trên Cao Nguyên Kon Tum" /></a></div>Chị Nguyễn Thị Diễm Kiều cho biết: Ẩm thực đãi khách là những món bà con nuôi trồng, đánh bắt và tự chế biến.<p></p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjhRdWW2awsoBF5skfs91O1oia7olnGsEwHssF89GMWuq0mOHPkJC9IhWaxUaAYwle7bfd6erpozi0jFswq9cGaUuAWBwUR6VCOBBZDN_FcYObiYuOHU4_cwmzl8olqer1fjgeAaAjgQU8/s1600/kham-pha-lang-chai-tren-cao-nguyen-kon-tum-8.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Khám phá làng chài trên Cao Nguyên Kon Tum" border="0" data-original-height="1166" data-original-width="1600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjhRdWW2awsoBF5skfs91O1oia7olnGsEwHssF89GMWuq0mOHPkJC9IhWaxUaAYwle7bfd6erpozi0jFswq9cGaUuAWBwUR6VCOBBZDN_FcYObiYuOHU4_cwmzl8olqer1fjgeAaAjgQU8/s16000/kham-pha-lang-chai-tren-cao-nguyen-kon-tum-8.jpg" title="Khám phá làng chài trên Cao Nguyên Kon Tum" /></a></div><br />Đó là lẩu mắm ăn cùng hoa điên điển.<p></p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiuU8-qchSEqRy8BYcc-tcq40H9YWbYgFUVP4KcbKKgQvwOPXHjWnXR-GcWVAtZkd14ZOUTQc30eLorjp7tVLfjThCUMTBB7gfph2Ol2OdpVRQwyNAeagwKs1fLr1crOkxbiGJ9rxkLjrBE/s1600/kham-pha-lang-chai-tren-cao-nguyen-kon-tum-9.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Khám phá làng chài trên Cao Nguyên Kon Tum" border="0" data-original-height="1145" data-original-width="1600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiuU8-qchSEqRy8BYcc-tcq40H9YWbYgFUVP4KcbKKgQvwOPXHjWnXR-GcWVAtZkd14ZOUTQc30eLorjp7tVLfjThCUMTBB7gfph2Ol2OdpVRQwyNAeagwKs1fLr1crOkxbiGJ9rxkLjrBE/s16000/kham-pha-lang-chai-tren-cao-nguyen-kon-tum-9.jpg" title="Khám phá làng chài trên Cao Nguyên Kon Tum" /></a></div><br />Là lẩu cá lăng, cá lóc nướng trui...<p></p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEisqFOlTagfX5_BPeUL0Lsqnz-hxPBal3ZwGeoC5WiR4MuQUmbKORGNn2t6VmDm2UvEw_NgibYudimgP8WfROgvfzrse8nQvibWb1ED1_Virx0AEggeri_6aYlf4ur2AUf-SEO8Nnfqpzrl/s1200/kham-pha-lang-chai-tren-cao-nguyen-kon-tum-10.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Khám phá làng chài trên Cao Nguyên Kon Tum" border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1103" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEisqFOlTagfX5_BPeUL0Lsqnz-hxPBal3ZwGeoC5WiR4MuQUmbKORGNn2t6VmDm2UvEw_NgibYudimgP8WfROgvfzrse8nQvibWb1ED1_Virx0AEggeri_6aYlf4ur2AUf-SEO8Nnfqpzrl/s16000/kham-pha-lang-chai-tren-cao-nguyen-kon-tum-10.jpg" title="Khám phá làng chài trên Cao Nguyên Kon Tum" /></a></div><br />Du khách đến làng chài cũng không quên mua bánh tráng cá cơm làm quà - đặc sản được chế biến từ cá cơm tươi lòng hồ.<p></p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiBXjqQ8_LiFe7iJE4h7eJff8vdPTtjjZmhbHZN5IXrohMTBVFruBf8eUFDXeyjNwEQWVe_DWyllnhaPC9_wxNtX5s_6tH6S6JS8xEQ97Hf64qDYw7keK7YgSaWwRXKgXb9gU-BP1tIZKFF/s1600/kham-pha-lang-chai-tren-cao-nguyen-kon-tum-11.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Khám phá làng chài trên Cao Nguyên Kon Tum" border="0" data-original-height="980" data-original-width="1600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiBXjqQ8_LiFe7iJE4h7eJff8vdPTtjjZmhbHZN5IXrohMTBVFruBf8eUFDXeyjNwEQWVe_DWyllnhaPC9_wxNtX5s_6tH6S6JS8xEQ97Hf64qDYw7keK7YgSaWwRXKgXb9gU-BP1tIZKFF/s16000/kham-pha-lang-chai-tren-cao-nguyen-kon-tum-11.jpg" title="Khám phá làng chài trên Cao Nguyên Kon Tum" /></a></div><br />Sự thanh bình, thơ mộng và độc đáo của làng chài Sê San là điểm lựa chọn cho những ai muốn khám phá, trải nghiệm thiên nhiên hoang sơ; tìm hiểu về con người, văn hóa sông nước Nam Bộ trên Cao Nguyên hùng vĩ.<p></p>

<p> Nhiều năm nay, trên dòng Sê San có một làng chài, hay còn gọi là “xóm miền Tây”. Bà con tứ xứ lên đây mưu sinh bằng nghề đánh bắt, nuôi trồng các loại thủy sản trên lòng hồ thủy điện.</p><p>Khoảng 10 năm trước, những người dân làm nghề chài lưới ở các tỉnh thành trên cả nước như Cà Mau, An Giang, Long An, Thừa Thiên - Huế… di cư về khu vực thuộc thủy điện Sê San 4, lập nên một làng chài (thuộc xã Ia Tơi, huyện Ia H’drai, Kon Tum). Họ lên vùng lòng hồ Sê San chủ yếu mưu sinh bằng nghề nuôi trồng và đánh bắt các loại thủy sản.</p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEijrf1uz36R63DZpJK18HL7RUyBQiA9g_lhvS2OSBHO1d4ra-l8XWkCHxnAD4ihW_OAZR_09W77QHPyMdkAj03ag630687eJBef58d7ABOmKfZF3McfJ8e7Doqaoy1IKO_FOBEGUJI1qxpC/s680/du-ngoan-tren-lang-chai-se-san-1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Du ngoạn trên làng chài Sê San" border="0" data-original-height="453" data-original-width="680" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEijrf1uz36R63DZpJK18HL7RUyBQiA9g_lhvS2OSBHO1d4ra-l8XWkCHxnAD4ihW_OAZR_09W77QHPyMdkAj03ag630687eJBef58d7ABOmKfZF3McfJ8e7Doqaoy1IKO_FOBEGUJI1qxpC/s16000/du-ngoan-tren-lang-chai-se-san-1.jpg" title="Du ngoạn trên làng chài Sê San" /></a></div><br /><div style="text-align: center;">Du ngoạn trên làng chài Sê San</div><p></p><p>Những ngày đầu lên đây lập nghiệp, mỗi người một chiếc bè 3m2, trên phủ chiếc bạt cũ, ngày đi đánh cá, thả câu, đêm về bè ngủ trong tiếng sóng rì rào của sông hồ. Cuộc sống lang bạt trên những chiếc bè tạm bợ, không giấy tờ tạm trú, không nhà cửa… chứa đựng rất nhiều khó khăn bất trắc. Đến đầu năm 2018, hàng chục hộ dân làng chài đã chính quyền cấp sổ hộ khẩu, 400m2 đất ở và 50 triệu đồng để dựng nhà trên bờ, có điện lưới quốc gia kéo về từng nhà.</p><p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgizA1UMn_c3iU2IC3of3xAj6Z8ixhv_dzzZsEdXJlrhiSQ_5qXCyznbfhJReGb1uBDUSVODpbI4sspUbyN78XNpYn6fOINseVMrBai71tXQJzhgV9FQE0n0ol_vCAkDt0OhefMfW-quZ35/s600/du-ngoan-tren-lang-chai-se-san-2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img alt="Độc đáo làng chài trên lòng hồ Sê San" border="0" data-original-height="398" data-original-width="600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgizA1UMn_c3iU2IC3of3xAj6Z8ixhv_dzzZsEdXJlrhiSQ_5qXCyznbfhJReGb1uBDUSVODpbI4sspUbyN78XNpYn6fOINseVMrBai71tXQJzhgV9FQE0n0ol_vCAkDt0OhefMfW-quZ35/s16000/du-ngoan-tren-lang-chai-se-san-2.jpg" title="Độc đáo làng chài trên lòng hồ Sê San" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="text-align: left;">Độc đáo làng chài trên lòng hồ Sê San</span></td></tr></tbody></table><br />Có chỗ ở ổn định, ngư dân mạnh dạn đầu tư nuôi trồng thủy sản phát triển kinh tế. Ngoài việc đánh bắt cá tự nhiên, bà con còn đầu tư lồng bè để nuôi các loại cá trắm, diêu hồng, cá thác lác và cá lăng… Đặc biệt, người dân đã sáng tạo ra đặc sản “bánh tráng cá cơm Sê San” nổi tiếng của dân làng chài. Giờ đây, làng chài là một địa danh du lịch nổi tiếng của người dân quanh vùng mỗi dịp nghỉ lễ.</p><p style="text-align: right;">Phạm Hoàng</p>

<p> Không xa lạ với những lò rèn thủ công “thổi lửa” bằng tay quay, vẫn thật bất ngờ và thú vị khi được tận mắt “sở thị” bễ lò truyền thống bằng da con mang. Hoạt động hiếm hoi và đầy ý nghĩa được phục dựng tại Bảo tàng tỉnh Kon Tum trong khuôn khổ Tuần Văn hóa- Du lịch tỉnh Kon Tum lần thứ 4, năm 2018 với các thợ thủ công- nghệ nhân người Tơ Đrá (Xơ Đăng) “đặc biệt” đến từ xã Đăk Ui, huyện Đăk Hà.</p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiFbQ0gwlkSHaW-fsbOAmSYagFA3Zmqw8-oTrqf084532henkrWDbwswGKjDfH0JWYfVH6wMTiw7XLW7IdJlR2il1rc6PQeSsaGy3GOouXyeUEG9u9PgeOnIuza2J6-DCvGsnRECUYmVI_M/s640/doc-dao-nghe-ren-truyen-thong-cua-nguoi-xe-dang-kon-tum.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img alt="Lò rèn truyền thống với bễ thụt bằng da mang của người Tơ Đrá" border="0" data-original-height="427" data-original-width="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiFbQ0gwlkSHaW-fsbOAmSYagFA3Zmqw8-oTrqf084532henkrWDbwswGKjDfH0JWYfVH6wMTiw7XLW7IdJlR2il1rc6PQeSsaGy3GOouXyeUEG9u9PgeOnIuza2J6-DCvGsnRECUYmVI_M/s16000/doc-dao-nghe-ren-truyen-thong-cua-nguoi-xe-dang-kon-tum.jpg" title="Lò rèn truyền thống với bễ thụt bằng da mang của người Tơ Đrá" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="text-align: left;">Lò rèn truyền thống với bễ thụt bằng da mang của người Tơ Đrá</span></td></tr></tbody></table><br />Ông A Xê - Cựu chiến binh ở thôn 4 (nguyên gốc là làng Văng Tó), xã Đăk Ui, cũng là người thợ rèn lão luyện “khéo tay, hay làm”. Dẫn đầu 3 thợ rèn nhiệt huyết từ làng về thành phố Kon Tum phục dựng bễ lò dân gian gắn với nghề rèn truyền thống của đồng bào Tơ Đrá, người đội trưởng đội du kích anh dũng năm xưa tự hào sát cánh cùng hai đồng đội cũ và một chàng trai ngoài bốn mươi tuổi nặng lòng giữ gìn văn hóa dân tộc.<p></p><p>Cũng như các nghề truyền thống của đồng bào vùng Bắc Tây Nguyên, nghề rèn lâu đời của người Xơ Đăng được hình thành trong mỗi thôn, làng, cộng đồng không hẳn để mưu sinh; mà chủ yếu phục vụ sinh hoạt trong gia đình và bà con thân thuộc. Sản phẩm chủ yếu là con dao, cái rựa, cái cuốc, cái chỉa... dùng đi rừng, làm rẫy,sinh hoạt hàng ngày. Từ xa xưa, đồng bào Tơ Đrá ở Đăk Ui đã nổi tiếng với lò rèn truyền thống từ nguồn nguyên liệu và bễ lò đặc biệt.</p><p>Không chỉ độc đáo bởi nguyên liệu để chế tác ra nông cụ, vật dụng từ quặng tự nhiên; mà còn đặc biệt ở cách cấu tạo, vận hành của lò rèn không thể thiếu bễ thụt bằng da  con mang. Đó là lò rèn cổ xưa có tên gọi “Tnêm dúp”.</p><p>Cũng như lò rèn thủ công truyền thống của các dân tộc thiểu số anh em vùng Bắc Tây Nguyên, Tnêm dup của người Tơ Đrá gồm các bộ phận chính: Lò nung, ống dẫn hơi, cối bễ.</p><p>Lò nung được đào thấp hơn mặt đất và đắp bằng đất sét bền chắc. Đây là nơi để than và đặt quặng sắt vào nung. Lò nung được nối với cối bễ có kết cấu nằm ở phần thân lò rèn, cao hơn mặt đất nhờ hai ống dẫn hơi. Ống dẫn hơi được làm kỳ công, kỹ lưỡng bằng ống nứa bọc đất sét trộn với trấu giã nhuyễn có tác dụng chống nứt nẻ khi gặp nhiệt độ cao.</p><p>Cối bễ là bộ phận quan trọng nhất của lò rèn được làm từ hai “cửa”có hình ống tròn bầu bằng loại gỗ đặc biệt có tên là “Long Rme”; mềm nhưng dẻo bền, không bị mối mọt và nứt. Đây chính là nơi hai miếng da mang được nối vào thật chắc bằng đất sét để giữ hơi. Trước khi được nối vào cối bễ, da mang tươi được căng ra, phơi thật khô, rồi mới đem ngâm nước và căng thêm cho định hình, ổn định độ đàn hồi.</p><p>Xử lý và sử dụng da mang góp phần làm nên sự độc đáo của Tnêm dup. Ông A Xê “ bật mí”: Sau khi da mang khô được ngâm nước, lấy ra; quan trọng nhất là phải dùng mỡ heo bôi vào cho đều khắp mặt da mới sử dụng được. Không có mỡ heo, miếng da cứng ngắc, không thể dùng.</p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQg92JdgpGD_ZIc-jT7zwyRI5TBMjzgOX6bZxGi3coCoIIRwChvAhokMf2U8VC2db_BCfHldJI132vhGABLX-QyD85e8b4sZbaIe2Adzh4YHk8xcXLcmm85EAuZlymTC-AeLHRR9osz5o9/s640/doc-dao-nghe-ren-truyen-thong-cua-nguoi-xe-dang-kon-tum-1.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img alt="Các nghệ nhân đắp lò nung bằng đất sét" border="0" data-original-height="427" data-original-width="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQg92JdgpGD_ZIc-jT7zwyRI5TBMjzgOX6bZxGi3coCoIIRwChvAhokMf2U8VC2db_BCfHldJI132vhGABLX-QyD85e8b4sZbaIe2Adzh4YHk8xcXLcmm85EAuZlymTC-AeLHRR9osz5o9/s16000/doc-dao-nghe-ren-truyen-thong-cua-nguoi-xe-dang-kon-tum-1.jpg" title="Các nghệ nhân đắp lò nung bằng đất sét" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="text-align: left;">Các nghệ nhân đắp lò nung bằng đất sét</span></td></tr></tbody></table><br />Cần ít nhất 3 người thợ để duy trì hoạt động của lò rèn thủ công truyền thống. Trong đó, một người ngồi trên bễ lò, hai tay cầm hai bọc da mang thụt lên thụt xuống nhằm tạo thành hơi, đẩy qua ống dẫn, xuống lò nung; tạo hơi thổi bùng lò than để nung quặng sắt nguyên liệu. Hai người ngồi hai bên lò nung thì một người theo dõi, lật trở mảnh quặng sắt trong lò; một người dùng đe, búa đập miếng sắt để làm thành dụng cụ. Đáng lưu ý, than để nung quặng sắt cũng là loại than “đặc biệt”, được đốt từ loại cây rừng cổ thụ, có nhiệt độ rất cao.<p></p><p>Hình thành từ lâu đời, nghề rèn thủ công truyền thống không chỉ góp phần nuôi nấng nhiều thế hệ của người Tơ Đrá xa xưa, mà còn góp phần không nhỏ làm nên thắng lợi hai cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc trên chính mảnh đất quê hương.</p><p>“Chiến tranh gian khổ, ác liệt, thiếu thốn đủ bề. Nếu không có cái lò bằng da mang rèn quặng sắt từ thiên nhiên, dân mình sống thế nào? Cái lò rèn giúp mình làm cái cuốc, cái rựa làm rẫy, đi rừng kiếm cái ăn cái mặc; con dao sắc nhọn để vót chông làm bẫy thò, hầm chông… đánh giặc. Cái dao cái rựa nhỏ thôi mà góp phần chống Mỹ cứu nước…; để đến bây giờ, Tnêm dup thành vốn quý của dân tộc.”- Người thợ rèn lão luyện, nguyên đội trưởng du kích anh dũng năm xưa tự hào chia sẻ.</p><p>Theo ông A Néo, da mang còn được thay bằng da dê để làm Tnêm dúp, nhưng sau này, lò rèn truyền thống của đồng bào Tơ Đrá không còn bễ lò ống thụt mà được chuyển sang làm bằng tay quay, nên Tnêm dúp chỉ còn trong ký ức. Vì vậy, lần đầu tiên, trong khuôn khổ Tuần Văn hóa- Du lịch tỉnh Kon Tum lần thứ 4 vừa được tỉnh tổ chức từ ngày 14-17/12/2018 tại Bảo tàng tỉnh, lò rèn kiểu xưa được phục dựng khiến dân làng mừng vui không kể hết. Lò rèn đặc biệt, nghề rèn độc đáo này đã thu hút sự quan tâm tham quan, tìm hiểu của nhiều bà con, du khách.</p><p>Hồi bé mới chỉ theo cha phụ giúp bỏ than, lấy quặng; rồi bỏ qua thời gian dài không còn chứng kiến kiểu rèn truyền thống, anh A Keng rất háo hức, song không tránh khỏi lo lắng khi học hỏi lại và tham gia cùng những người thợ cao niên cố gắng “làm sống lại” lò rèn truyền thống.Với anh, “bí kíp” của Tnêm dúp độc đáo “đứng đầu Đông Nam Á về nghề rèn thủ công” thực sự đã được các ông tin tưởng trao cho nắm giữ.  </p><p>Cùng với lò rèn thủ công truyền thống Tnêm dúp với bễ thụt bằng da mang (hay da dê); đồng bào Xơ Đăng còn có lò rèn Tnêm xúp với bễ thụt bằng ống gỗ như pít tông, hiện mô hình được trưng bày tại Bảo tàng tỉnh Kon Tum. Tự hào với bản sắc văn hóa, bề dày truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số nói chung, dân tộc Xơ Đăng nói riêng càng không thể lãng quên trọng trách chung tay bảo tồn, tỏa sáng những nét đẹp cổ truyền trong đời sống hôm nay và mai sau./.</p><p style="text-align: right;">Nghĩa Hà</p>