KonTumtourism

<p> Khi nói về bản sắc văn hóa truyền thống các dân tộc Tây Nguyên, đầu tiên bao giờ người ta cũng đề cập nhà Rông như là một biểu tượng đầy đủ nhất của văn hóa vùng Tây Nguyên. Trong các tỉnh Tây Nguyên thì Kon Tum và Gia Lai được xem là cái nôi của nhà Rông – một di sản văn hóa đặc trưng của các dân tộc bản địa.</p><p> </p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiBBAby5hVQUiA2DtwbNgFEqLuc7bTyLELBju6HgVfOzOV6Mg0mtkcpZD8Muev7DsHiGy_UiGBvjoW4HiPvmNk1tfmxukQFBxW_7uZEZYlp1FtVKT7OgLlydrIOKIaROkO559GT1YHv9zpA/s500/nha-rong-di-san-van-hoa-dac-trung-cua-nguoi-kon-tum.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img alt="Nhà Rông – Di sản văn hóa đặc trưng của Người Kon Tum" border="0" data-original-height="280" data-original-width="500" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiBBAby5hVQUiA2DtwbNgFEqLuc7bTyLELBju6HgVfOzOV6Mg0mtkcpZD8Muev7DsHiGy_UiGBvjoW4HiPvmNk1tfmxukQFBxW_7uZEZYlp1FtVKT7OgLlydrIOKIaROkO559GT1YHv9zpA/s16000/nha-rong-di-san-van-hoa-dac-trung-cua-nguoi-kon-tum.jpg" title="Nhà Rông – Di sản văn hóa đặc trưng của Người Kon Tum" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Nhà Rông – Di sản văn hóa đặc trưng của Người Kon Tum</td></tr></tbody></table><br /><p></p><p>Theo tâm niệm của đồng bào các dân tộc thiểu số, đã có làng là phải có nhà Rông. Làng nào không có nhà Rông thì làng đó thiếu sức sống cội nguồn. Theo tư duy truyền thống của đồng bào các dân tộc thì nhà Rông là một thành tố không thể thiếu trong đời sống cộng đồng (văn hóa làng). Nhà Rông bao quát mọi tinh hoa văn hóa sáng tạo của con người trong môi trường sinh thái tự nhiên, vừa hùng vĩ vừa tiềm ẩn những yếu tố tâm linh, là biểu hiện của văn hóa rừng và sự cố kết cộng đồng người gắn với thiên nhiên</p><p>Nhà Rông là hình ảnh thu nhỏ của các thành tố văn hóa truyền thống của một làng, một tộc người. Nó chiếm giữ vị trí quan trọng nhất trong tư duy và hiện thực đời sống sinh hoạt của tất cả các thành viên trong cộng đồng. Đối với cộng đồng các dân tộc thiểu số thì “Dân tộc – Làng – Nhà Rông” là mối quan hệ không thể tách rời, cũng như làng của người Kinh gắn với cây đa, bến nước, sân đình. Nhà Rông hùng vĩ vươn lên bầu trời với hình dáng như một lưỡi búa khổng lồ biểu hiện sức mạnh của một cộng đồng làng, thể hiện tinh thần thượng võ, đầy uy quyền, như là chế ngự không gian và thời gian để khẳng định chủ quyền, lãnh địa của làng.</p><p>Về kiến trúc thì nhà Rông của mỗi dân tộc có sự khác nhau, theo tập quán của từng dân tộc, nhưng nếu nói về quy mô to cao thì phải kể đến nhà Rông của dân tộc Ba Na, Gia Rai và Xê Đăng. Có một điểm khá lạ qua thực tiễn là nếu tính từ vị trí ở thị xã Kon Tum ngược lên các địa phương phía Bắc thì nhà Rông lại thấp dần. Có lẽ xuất phát từ văn hóa cư trú từ vùng thấp đến vùng cao.</p><p>Mỗi dân tộc lại có tập quán làm cửa lên nhà Rông khác nhau, thường thì có từ 2 – 4 cửa gồm phía trước, sau và hai bên. Cầu thang chính lên nhà Rông có cột và tay vịn được trang trí theo kiểu chạm khắc gỗ tạo nhiều hình tượng dân gian với đường nét thô ráp khỏe khoắn. Trên sàn nhà Rông phải có bếp lửa, bếp ở đây không có giàn bếp ở trên như ở hộ gia đình, ít nhất cũng phải có 1 bếp, thường là có 2 bếp, có nhà Rông có 3 – 4 bếp lửa để buổi tối bà con đốt lửa tổ chức những sinh hoạt văn hóa cộng đồng như tiến hành các nghi lễ, luật tục truyền thống, đánh cồng chiêng, hát kể sử thi, truyện cổ dân gian, đàn hát dân ca đối đáp, nhảy múa... Nhà Rông là nơi thanh niên trai tráng đến tuổi trưởng thành của làng đến ngủ hàng đêm để giữ làng, cũng là nơi phục vụ cho khách đến thăm làng; Bởi vậy, hai bên đều có giàn để chăn chiếu rất gọn gàng và ngăn nắp. Trang trí bên trong nhà Rông chủ yếu là các loại hoa văn tùy theo từng dân tộc thể hiện trên cột, kèo và vách... Mỗi nhà Rông đều có góc thiêng để vật thiêng có ý nghĩa tâm linh theo tín ngưỡng dân gian, theo tập quán từng dân tộc; Đồ vật bên trong được bày biện và bố trí như là phòng triển lãm của làng, đầu trâu và các con vật hiến sinh trong các lễ hội, các con vật săn bắn được treo trên vách.</p><p>Làng – nhà Rông – lễ hội của đồng bào các dân tộc thiểu số có mối quan hệ gắn bó chặt chẽ. Văn hóa làng sản sinh ra văn hóa lễ hội và văn hóa nhà Rông, lễ hội dân gian truyền thống tôn vinh quyền uy của nhà Rông còn nhà Rông lại là điều kiện và môi trường để thể hiện lễ hội. Cả hai đều có ý nghĩa duy trì lẫn nhau và nằm trong nhau. Trong khi đó thì lễ hội là đất sống của gần như tất cả các loại hình văn hóa, văn nghệ dân gian cổ truyền từ các lễ thức, phong tục, tập quán đến các loại hình diễn xướng dân gian, nhạc cụ dân tộc, trang phục, ngôn ngữ, ứng xử... bởi thế nên nhà Rông lại càng có vị trí hết sức quan trọng trong sinh hoạt văn hóa cộng đồng, nhà Rông vừa có giá trị văn hóa vật thể (hữu hình), lại vừa có giá trị văn hóa phi vật thể (nội dung bên trong, nơi thể hiện lễ hội). Những hình ảnh bếp lửa nhà Rông bập bùng, những ghè rượu cần cột thành dãy hai bên bếp, âm thanh trầm hùng của cồng chiêng, những vòng xoang uốn lượn và gương mặt rạng rỡ của các già làng, các chàng trai cô gái trong lễ hội ở nhà Rông thể hiện một không gian văn hóa hết sức mộc mạc, đầm ấm, quây quần trong sự cố kết cộng đồng không thể tách rời làm nên bản sắc phong phú, độc đáo của văn hóa truyền thống dưới mái nhà Rông.</p><p style="text-align: right;">Trần Vĩnh</p>

Để tăng cường hơn nữa sức mạnh chiến đấu cho quân và dân ta ở chiến trường Tây Nguyên trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy tết Mậu thân năm 1968. Trung đoàn 209 gồm Tiểu đoàn 7, Tiểu đoàn 8, Tiểu đoàn 9 và các đại đội trực thuộc được lệnh vào chiến trường Tây Nguyên chiến đấu. Sau hơn 20 ngày hành quân đến cuối tháng 2 năm 1968 Trung đoàn 209 đã có mặt tại căn cứ Bộ tư lệnh B3 mặt trận Tây Nguyên. Theo quyết định của Bộ tư lệnh B3 Mặt trận Tây Nguyên, Trung đoàn được biên chế vào đội hình Sư đoàn 1(có mật danh là Nông trường 1). Từ đây E209 mang phiên hiệu Công trường 320, Nông trường 1, Sư đoàn 1. Trung đoàn 209 được thành lập ngày 2/9/1949 trong kháng chiến chống Pháp tại Phú Thọ, từng tham gia 55 ngày đêm tiến công cứ điểm Điện Biên Phủ. Trong quá trình chiến đấu, xây dựng và trưởng thành đến những năm 1965 - 1968, E209 là một trung đoàn bộ binh tinh nhuệ. Tây Nguyên có vị trí chiến lược hết sức quan trọng đối với miền Nam Việt Nam.<br /><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjUu5-b0D32CZD7znOKsiKXyjFnCe95v9sK-lwibFkiaZmPWQvd89EEb7g2XC39UZmM_IjBLaB5iEyERAEVAp7iU3iDoCzSzqKuVxqQ3SjA8tYPkWBXQECVvzw4QJJwHkGzZ7MTyP_z1I0/s1600/Diem-cao-995-Chu-Tan-Kra.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="651" data-original-width="869" height="239" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjUu5-b0D32CZD7znOKsiKXyjFnCe95v9sK-lwibFkiaZmPWQvd89EEb7g2XC39UZmM_IjBLaB5iEyERAEVAp7iU3iDoCzSzqKuVxqQ3SjA8tYPkWBXQECVvzw4QJJwHkGzZ7MTyP_z1I0/s320/Diem-cao-995-Chu-Tan-Kra.jpg" width="320" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Điểm cao 995 - Chư Tan Kra</td></tr></tbody></table><br />Do vậy, đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai đã thi hành một chính sách tàn bạo để hăm dọa, dụ dỗ, lôi kéo, mua chuộc đồng bào dân tộc, nhằm thiết lập bộ máy kìm kẹp để dồn dân vào ấp chiến lược nhằm chia cắt dân với cách mạng. Nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng đồng bào các dân tộc Tây Nguyên đã liên tiếp vùng dậy đấu tranh chống ách thống trị tàn ác của Mỹ - Ngụy và bè lũ tay sai. Đây chính là chỗ dựa vững chắc cho Trung đoàn thực hiện kế hoạch tác chiến của Bộ Tư lệnh mặt trận Tây Nguyên. Trung đoàn 209 được giao nhiệm vụ hướng tiến công trọng điểm là Sân bay Kleng trung tâm huấn luyện biệt kích, thám báo của Mỹ - Ngụy do 1 tiểu đoàn Mỹ bảo vệ, với mục đích phối hợp với các hướng tiêu diệt cứ điểm, đánh viện và chuẩn bị bàn đạp đánh sang phía đông của thị xã Kon Tum.<br /><br />Thực hiện kế hoạch tác chiến của Bộ Tư lệnh mặt trận Tây Nguyên Đảng ủy trung đoàn đã xác định: Đây là trận đánh Mỹ đầu tiên trên chiến trường Tây Nguyên, phải tổ chức nghiên cứu kỹ đặc điểm tình hình, xây dựng cách đánh bí mật, bất ngờ có hiệu quả cao nhất. Để tăng cường công tác trinh sát, nắm tình hình hoạt động của địch và bảo vệ con đường mà đơn vị hành quân đánh Sân bay Kleng.<br /><br />Ngày 19/3, các tiểu đoàn 7, 9, các đại đội trợ chiến và sở chỉ huy tiền phương của trung đoàn đã tập kết xung quanh vùng núi Chư Tan Kra, Chư Tan An, sẵn sàng chiến đấu. Rạng sáng ngày 26/3/1968, ba phát pháo báo hiệu của chỉ huy trận đánh bay vụt lên bầu trời đêm và tiếng kèn đồng xung trận vang vọng. Lập tức tiếng mìn DH10 dựng chếch để thổi tung hàng rào dây thép gai thi nhau nổ. Cửa mở. Đồng loạt những tiếng thét xung phong vang lên từ bốn phía. Quân ta xung phong, lớp nọ ngã xuống lớp kia xông lên. Đó là xung phong chớp nhoáng, mãnh liệt và đồng loạt của bộ binh C1 và C2 ngay từ phút đầu nổ súng, đã vượt qua cửa mở xông thẳng vào đánh chiếm các ụ súng, rồi nhanh chóng phát triển vào trung tâm đánh phá trận địa pháo và sở chỉ huy của địch, với lối đánh táo bạo bằng thủ pháo, lựu đạn, tiểu liên bắn gần, bất chấp sự chống trả điên cuồng của địch trong cơn tuyệt vọng đã oanh tạc bừa bãi bằng mọi thứ bom. Đó là sự hiệp đồng của các phân đội trợ chiến chi viện đắc lực cho bộ binh xông lên diệt địch. Khoảng 4 giờ sáng, quân ta đã hoàn toàn chiếm được phía tây căn cứ và trận địa pháo, buộc quân Mỹ phải huy động các trung đội trinh sát, công binh tổ chức phòng ngự khu vực chỉ huy sở và chúng đã điều một đại đội bí mật gần căn cứ đánh từ hướng tây bắc vào căn cứ để giải nguy.<br /><br />Những tấm gương chiến đấu anh dũng, quên mình như tiếp thêm ý chí, sức mạnh để chiến sĩ ta tiến lên diệt địch. Như đại đội trưởng Ngô Xuân Lâm một mình ôm bọc phá xông lên diệt lô cốt địch cho bộ đội xung phong, rồi sau đó chỉ huy bộ đội chiến đấu liên tục cho đến lúc hy sinh. Đại đội phó Nhạc (đại đội 1) bị thương nhưng vẫn tiếp tục chỉ huy bộ đội chiến đấu. xạ thủ Nguyến Công Trực một mình bắn 7 quả đạn B41…Ròng rã tới khi trời hừng sáng cả trận địa trong đó có cả trận địa pháo đã nằm gọn trong tay quân ta. Những tên lính Mỹ cuối cùng của sư đoàn co cụm lại duy nhất trong chiếc lô cốt mẹ trên điểm cao  995, chiến sĩ ta không còn hỏa lực mạnh: như B40, B41 để tiêu diệt. Trực thăng Mỹ bắt đầu ùa tới đổ quân tái chiếm cao điểm. Trận đánh kết thúc vào khoảng 7giờ sáng ngày 26/3 ta bị thương và hy sinh hơn 200 đồng chí, nhưng trận địa pháo của địch hoàn toàn bị phá hủy và khoảng 204 tên Mỹ đã bị tiêu diệt.<br /><br />Buổi sáng ngày 26/3 năm ấy, hơn 70% lính mũ sắt Hà Nội tham gia trận đánh đầu đời đã không trở về nơi dấu quân, một số người đã chết trong bệnh xá tiền phương, hơn 135 người đã nằm lại đỉnh Chư Tan Kra. Tất cả họ đều đánh trận đầu tiên trong đời ở Chư Tan Kra ngày 26/3/1968 và không ít người trong số họ đã vĩnh viễn nằm lại tại dãy núi này trước lúc bình minh lên.<br />Trận đánh tại điểm cao 995 của Trung đoàn 209 là trận đánh mở màn trong cuộc kháng chiến chống Mỹ trên chiến trường Tây Nguyên. Trận đánh đã thể hiện ý chí kiên cường, tinh thần chiến đấu gan dạ, không sợ hy sinh của cán bộ “Cảm tử cho tổ quốc quyết sinh” của chiến sĩ Trung đoàn 209, đó chính là truyền thống của một trung đoàn đã được xây dựng từ những ngày đầu chống thực dân Pháp xâm lược, và truyền thống đó lại được tiếp tục phát huy trên chiến trường chống Mỹ cứu nước, góp phần vào thắng lợi chung trong cuộc tổng tấn công Mậu thân năm1968 và giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.<br /><br /><div style="text-align: right;">Tác giả bài viết: Hoàng Đình Chung</div>

Di tích Trại Đăk Seang nằm về phía Đông - Nam xã Đăk Dục thuộc làng Đăk Răng, xã Đăk Dục, huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum; phía đông giáp đất cao su của Nông trường Dục Nông, phía Tây giáp đường Hồ Chí Minh, phía Bắc giáp suối Đăk Vai, phía Nam giáp suối Đăk Si.<br /><br />Trại Đăk Seang được Mỹ xây dựng vào tháng 8 năm 1966 do Lực lượng Đặc biệt (LLĐB) của Mỹ chỉ huy, nhằm án ngự phía Bắc tỉnh Kon Tum và biên giới Việt – Lào, nằm giữa hai căn cứ lớn là Ben Het và Đăk Pek. Toàn bộ Trại Đăk Seang được xây dựng thành một pháo đài hình vuông với diện tích khoảng 3.000m2,  nằm trên một quả đồi thấp có địa hình tương đối bằng phẳng giữa hai suối Đăk Vai và Đăk Si thuộc nhánh sông Pôkô; xung quanh từ 500 đến 700m trở ra có nhiều điểm cao, mỏm núi như: 688, 702, 768, 1043... Đặc biệt các điểm cao Ngok Ec,  Ngok Cem Put, Ngok Sie.<br /><br />Nằm về phía bắc của Trại là sân bay Đăk Seang có chiều dài 1.400m. Sân bay này có thể cho phép máy bay vận tải C130 bay và hạ cánh  tiếp ứng cho căn cứ dễ dàng. Lực lượng tại Trại có 3 đại đội trấn giữ, quân số 132 người trong mỗi đại đội, ba trung đội viễn thám; một đơn vị súng hạn nặng với hai đại bác 105 ly, cối 81mm, 2 cối 106,7mm, 2 DKZ 75 và nhiều vũ khí bộ binh; một Ban tâm lý chiến và một Ban chỉ huy. Tổng số quân tại trại trên 530 quân. Để cố vấn cho LLĐB, quân Mũ Xanh Hoa Kỳ gửi đến trại biên phòng này một toán A LLĐB gồm ba sĩ quan và 11 binh sĩ.<br /><br />Hệ thống công sự, hầm ngầm được xây dựng kiên cố nửa chìm nửa nổi, bao quanh trại có 9 lớp hàng rào kẽm gai và giao thông hào chống tăng bao bọc xung quanh. Bên cạnh đó, địch còn thiết lập ba chốt phòng thủ từ xa cho Đăk Seang: Chốt Núi Éc, chốt Núi Sie, chốt Núi Pút. Căn cứ này có nhiệm vụ tổ chức thám thính biên giới và ngăn chặn đường xâm nhập, giao liên, tiếp vận của cách mạng; Mở các trận tấn công tiêu diệt, phá hoại hậu phương của ta. Nhận diện và phá hủy hạ tầng cơ sở của cách mạng (nằm vùng). Kiểm soát toàn bộ khu vực này.<br /><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhHhNXuHtf4gTVuMup6vgQTOZAMUkuzHZ7FDZW3nV-aVGUfYgN3mr-EYO2PqToNuCo3H9rxlzy26BGJzUBn4oynRW7ooNs1O75GbkTs9vsNUwzoxt0zQXuLy_bkg40MxchnqPjh8qRxGY5u/s1600/Di-tich-Chien-thang-Dak-Seang.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="600" data-original-width="800" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhHhNXuHtf4gTVuMup6vgQTOZAMUkuzHZ7FDZW3nV-aVGUfYgN3mr-EYO2PqToNuCo3H9rxlzy26BGJzUBn4oynRW7ooNs1O75GbkTs9vsNUwzoxt0zQXuLy_bkg40MxchnqPjh8qRxGY5u/s320/Di-tich-Chien-thang-Dak-Seang.jpg" width="320" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Nghĩa trang ghi danh 54 anh Hung liệt sỹ đã hi sinh trong các trận đánh Đăk Seang </td></tr></tbody></table><br /> Để thực hiện nhiệm vụ của mình, đầu năm 1970, Mỹ -Ngụy tiếp tục đẩy mạnh “quét” và “giữ”, đề ra kế hoạch “Bình định phát triển’ đưa cuộc chiến tranh giành dân lên quy mô chưa từng có, với những thủ đoạn tàn khốc quyết liệt, ráo riết thực hiện chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” khắp miền Nam.<br /><br />Về phía ta, hạ tuần tháng 2 năm 1970 Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Chiến trường Tây Nguyên quyết định mở chiến dịch Đăk Seang, nhằm tiêu diệt một bộ phận quan trọng lực lượng địch, đẩy mạnh phong trào phá ấp giành dân, rèn luyện và nâng cao sức chiến đấu của lực lượng vũ trang ba thứ quân, tích cực phối hợp với chiến trường miền Nam. Hướng chủ yếu của chiến dịch là vùng Đăk Seang, Đăk Tô – Tân Cảnh, Plei Kần do các Trung đoàn 66, 28 (thiếu), 40 và hai tiểu đoàn đặc công (20,37) đảm nhiệm.<br /><br />Tháng 2 năm 1970 Bộ Tư lệnh tiền phương chiến dịch Đăk Seang được thành lập gồm các đồng chí: Vương Tuấn Kiệt – Tư lệnh, Đặng Vũ Hiệp – Chính ủy, Nguyễn Đức Giá – Tham mưu trưởng, Lã Ngọc Châu – Chủ nhiệm hậu cần, Lưu Quý Ngữ - Chính ủy hậu cần.<br /><br />Chiến dịch tiến công Đăk Seang được tiến hành theo cách vây điểm diệt viện. Mục đích là chọn để vây ép Trại Đăk Seang vào sáng ngày 01 tháng 4 năm 1970. Gần một tháng bao vây, quân ta đã chiến trận diễn ra ác liệt trên các chốt điểm như Núi Éc, Ngok Sie, Ngok Cem pút và Trại Đăk Seang.<br />Trong suốt 26 ngày đêm chiến đấu, các chiến sĩ chốt chiến dịch núi Éc đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, diệt 153 tên địch, bắt 7 tên, bắn rơi và phá hủy 15 máy bay, thu 27 súng các loại và 6 vô tuyến điện. Cùng với chiến công của chốt hỏa lực Đại đội 13 (cối 82mm) và Đại đội 12 (súng máy phòng không) Trung đoàn 28, khống chế sân bay Đăk Seang nhiều ngày diệt 206 tên địch, tạo điều kiện cho các lực lượng chiến dịch phát triển tiến công giành thắng lợi.<br /><br />Thắng lợi của chiến dịch Xuân - Hè, tháng 4/1970 đánh vào Đăk Seang có ý nghĩa chính trị, quân sự to lớn, giáng một đòn chí tử vào âm mưu "Việt Nam hóa chiến tranh" của đế quốc Mỹ ở Bắc Tây Nguyên, cổ vũ tinh thần chiến đấu của bộ đội, mở ra những điều kiện mới để ta liên tiếp bao vây tiến công địch.<br /><br />Sau thất bại trên chiến trường Tây Nguyên nói riêng và Kon Tum nói chung, vào tháng 8/1970 Mỹ - Ngụy quyết định giải tán các trại Dân sự Chiến đấu hoạt động quanh khu vực biên giới trong đó có Trại Đăk Seang. Theo kế hoạch này, các đơn vị Dân sự Chiến đấu do Lực lượng Đặc biệt Hoa Kỳ thành lập được cải tuyển thành các Tiểu đoàn Biệt Động Quân Biên phòng.<br /><br />Ngày 30 tháng 11 năm 1970, Trại Đăk Seang chuyển đổi thành Tiểu đoàn 90 Biệt động Biên Phòng (Đăk Seang, A-245, Kontum). Quân số lúc này là 431 binh sĩ, ngang với số quân hiện có tại Ben Het (Plei Kần).<br /><br />Năm 1972, trước tình hình diễn biến ở Mặt trận Đường 9 - Nam Lào và để thực hiện nhiệm vụ trên giao, Đảng ủy Bộ Tư lệnh Mặt trận Tây Nguyên ra Nghị quyết nêu rõ "Tập trung lực lượng mở chiến dịch tiến công địch ở Bắc Tây Nguyên, hướng chủ yếu là Đăk Tô - Tân Cảnh đến thị xã Kon Tum. Bộ Tư lệnh Mặt trận Tây Nguyên xác định: Tây Nguyên là một hướng tiến công chiến lược năm 1972, với nhiệm vụ "Tiêu diệt địch, giải phóng vùng Đăk Tô - Tân Cảnh, có điều kiện thì giải phóng thị xã Kon Tum".<br /><br />Ngày 30/3/1972, cuộc tổng tiến công chiến lược toàn miền bắt đầu. Được vinh dự, nổ súng mở màn cho chiến dịch Xuân - Hè đánh Đăk Tô - Tân Cảnh. Ngày 24/4/1972 ta giải phóng hoàn toàn căn cứ Đăk Tô - Tân Cảnh; ngày 13/10/1972 ta giải phóng hoàn toàn căn cứ Ben Het (Plei Kần), Cứ điểm Đăk Seang bị cô lập giữa vùng căn cứ của ta. Sau khi diệt xong căn cứ Plei Kần, Bộ Tư lệnh Sư đoàn 10 chỉ huy Trung đoàn 66 hành quân về phía Nam thị xã Kon Tum cùng Trung đoàn 95 mở mặt trận mới.<br /><br />Ngày 23/10/1972, Bộ Tư lệnh chỉ thị cho Mặt trận Tây Nguyên "Phải tổ chức đánh Đăk Seang ngay, phối hợp với chiến trường toàn miền Nam tiêu diệt địch, đẩy chúng sâu vào thế thua, làm mất hy vọng giành chiến thắng ở Hội nghị Paris trên thế mạnh" .<br /><br />Trên đường hành quân về phía Nam thị xã Kon Tum, Trung đoàn 66, nhận được lệnh phải quay lên phía Bắc để tiêu diệt căn cứ Đăk Seang. Bộ đội quyết tâm đi cả ngày lẫn đêm, rút ngắn thời gian hành quân từ 7 ngày xuống còn 3 ngày, tới vị trí là triển khai chiến đấu ngay.<br /><br />Ngày 23/10/1972, Trung đoàn pháo binh B40, nhận mệnh lệnh phối hợp với Trung đoàn 66 tới ngày 29/10/1972 phải nổ súng Trại Đăk Seang. Với thời gian ngắn Trung đoàn phải cơ động 03 khẩu pháo 105 ly, 01 pháo 155 ly, 01 pháo 85 ly, 01 khẩu cối 160 ly và 15.000 viên đạn pháo các loại từ các phía kéo về Đăk Seang.<br /><br />Sáng ngày 25/10/1972, trận địa pháo 155 ly và 105 ly đã chiếm lĩnh xong trận địa và đến tối Cối 160 ly cũng đã chiếm lĩnh xong. 10 giờ ngày 29/10/1972, một khẩu pháo 105 ly của Đại đội 5 (tiểu đoàn 41), bắn ngắm trực tiếp đã triển khai xong đợi lệnh sẵn sàng chiến đấu. Toàn bộ hệ thống đài quan sát, Sở chỉ huy, thông tin liên lạc đã thông suốt.<br /><br />5 giờ 15 phút sáng ngày 30/10/1972, trận địa pháo 155 ly bắt đầu bắn loạt đạn đầu tiên trúng mục tiêu, Cứ điểm Đăk Seang nghiêng ngã dưới uy lực pháo binh Trung đoàn 40. Được pháo binh bắn chi viện, các chiến sỹ Tiểu đoàn 7 và Tiểu đoàn 8 - Trung đoàn 66, dùng mìn định hướng phá rào kẽm gai mở cửa rồi đồng loạt xông lên tấn công. Trận đánh diễn ra chưa đầy 30 phút, quân ta đã làm chủ hoàn toàn căn cứ, diệt gần 400 tên, bắt 43 tên, thu 4 khẩu pháo 105 ly, 1 súng cối 106,7 ly và toàn bộ kho tàng phương tiện trong căn cứ.<br /><br />Chiến thắng Đăk Seang, ngày 30/10/1972 có ý nghĩa to lớn: khai thông biên giới, mở rộng vùng giải phóng với hàng chục nghìn dân. Tạo điều kiện cho bộ đội địa phương, quân, dân H40 vây ép Chi khu Đăk Pét, tiến tới giải phóng Đăk Pét năm 1974 và giải phóng hoàn toàn tỉnh Kon Tum 16/3/1975.<br />Tác giả bài viết: Phạm Bình Vương

Di tích lịch sử chiến thắng Đăk Tô - Tân Cảnh nằm trên một quả đồi có độ cao 600 m, cách thị trấn Đăk Tô 1 km về hướng Tây Nam. Di tích nằm trên quốc lộ 14 đoạn từ Đăk Tô đi Ngọc Hồi. Đây là chiến trường ác liệt nhất của khu vực Tây Nguyên, là căn cứ mạnh nhất của Mỹ và quân nguỵ Sài Gòn ở Bắc Tây Nguyên được giải phóng tháng 4 năm 1972.<br /><br />Hiện nay di tích lịch sử chiến thắng Đăk Tô - Tân Cảnh đã được xếp hạng di tích lịch sử Quốc gia, du khách đến thăm quan sẽ thấy sừng sững giữa trung tâm thị trấn Đăk Tô đài tưởng niệm chiến thắng thể hiện sự đoàn kết, chung sức chung lòng của nhân dân các dân tộc Tây Nguyên với đảng, là nơi tưởng niệm các chiến sỹ cách mạng đã hy sinh tại nơi này, từ trung tâm thị trấn du khách sẽ nhìn thấy tấm bia lớn ghi lại chiến tích lẫy lừng của chiến thắng Đăk Tô - Tân Cảnh, sân bay Phượng Hoàng được Mỹ xây dựng trải dài trên 2 km theo đường đi huyện Ngọc Hồi.<br /><br />Với các dữ liệu lịch sử sinh động, hấp dẫn hiện đang được huyện Đăk Tô tôn tạo, bảo quản sẽ giúp rất nhiều cho các du khách muốn tìm hiểu về chiến trường Tây Nguyên, về truyền thống đấu tranh, truyền thống văn hoá của nhân dân các dân tộc tỉnh Kon Tum và đặc biệt du khách đến thăm quan, nghiên cứu, tìm hiểu còn được thăm quan nét đặc trưng văn hoá của dân tộc Tây Nguyên (nhà Rông, các lễ hội, văn hoá, văn nghệ dân gian...) và nghỉ ngơi, thư giãn tại suối nước nóng Đăk Tô, Thác Đăk Lung thuộc địa phận xã Kon Đào.<br /><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEilUwaB-zTwL-wmdEluMA6TGWetuQbUdYOYHPAI3YFd-O6wSgYlhJEu77L02xnJZnYsQc1mHQeJKkL81WZpdVjrjLIKadKFUt5PDNMV9_1ZpIvaKB7y4iyhqHdRn-hLkCRRk_k4l49aRBus/s1600/di-tich-lich-su-chien-thang-dak-to-tan-canh.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="450" data-original-width="600" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEilUwaB-zTwL-wmdEluMA6TGWetuQbUdYOYHPAI3YFd-O6wSgYlhJEu77L02xnJZnYsQc1mHQeJKkL81WZpdVjrjLIKadKFUt5PDNMV9_1ZpIvaKB7y4iyhqHdRn-hLkCRRk_k4l49aRBus/s320/di-tich-lich-su-chien-thang-dak-to-tan-canh.jpg" width="320" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Di tích chiến thắng Đăk Tô - Tân Cảnh</td></tr></tbody></table>

Chùa tọa lạc ở số 245 đường Trần Hưng Đạo, phường Quyết Thắng, thị xã Kon Tum, tỉnh Kon Tum. ĐT: 060.862893. Chùa thuộc hệ phái Bắc tông.<br /><br />Chùa do Hòa thượng Thích Đức Thiệu xây dựng vào năm 1958. Chùa đã trải qua 6 đời trụ trì, và được trùng tu vào các năm 1969 và 1986.<br /><br />Điện Phật được bài trí trang nghiêm. Chính giữa tôn trí pho tượng đức Phật Thích Ca bằng đồng nặng 1.000kg, cao 1,2m, được đúc tại chùa. Phía trước thờ bộ tượng Di Đà Tam Tôn, Bồ tát Di Lặc. Bàn thờ hai bên tôn trí tượng Bồ tát Văn Thù và Bồ tát Phổ Hiền.<br /><br />Chùa hiện đặt văn phòng Ban Trị sự Phật giáo tỉnh Kon Tum.<br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><img src="http://www.vncgarden.com/_/rsrc/1305812546082/di-tich-danh-thang/chuavietnam-xuavanay/kontum/chua-hong-tu/240-Mot%20goc%20chua.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" /></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Một góc chùa</td></tr></tbody></table><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg6qRFxO8OVjYBm5LstODz5QCMTHROxj7nd8yc48f7nBXc1Za-S2GzWfcO8bU6WtD_kk13l44kWLTH524gRCkawNz8Nv2E4p8e-2hv33IgCmlsG_nqMM540o9GBZjIJk2C6pJy7Q1DbRggW/s1600/chua-hong-tu-kon-tum.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="399" data-original-width="600" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg6qRFxO8OVjYBm5LstODz5QCMTHROxj7nd8yc48f7nBXc1Za-S2GzWfcO8bU6WtD_kk13l44kWLTH524gRCkawNz8Nv2E4p8e-2hv33IgCmlsG_nqMM540o9GBZjIJk2C6pJy7Q1DbRggW/s320/chua-hong-tu-kon-tum.jpg" width="320" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Tam quan chùa</td></tr></tbody></table><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><img src="http://www.vncgarden.com/_/rsrc/1305812519269/di-tich-danh-thang/chuavietnam-xuavanay/kontum/chua-hong-tu/240-Chua%20Hong%20Tu.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" /></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Chùa Hồng Từ Kon Tum</td></tr></tbody></table>

Nằm lọt thỏm giữa rừng xanh cao nguyên bạt ngàn, ngôi nhà thờ gỗ với tuổi đời hàng thế kỷ luôn là niềm tự hào của người dân vùng Kon Tum.<br /><br />Nằm bên dòng sông Đăk Bla trong xanh, thơ mộng, thành phố Kon Tum luôn là điểm đến của nhiều du khách thích khám phá những nét hoang sơ, hùng vĩ của rừng xanh đại ngàn và những nét cổ kính của những ngôi nhà sàn của đồng bào Ba Na trong đó có ngôi nhà thờ 100 tuổi đời hay còn gọi là nhà thờ Chánh tòa Kon Tum.<br /><br />Đến với thành phố được mệnh danh là sơn nữ núi rừng Kon Tum, từ xa du khách sẽ thấy tháp chuông nhà thờ gỗ với màu nâu ấm áp cao sừng sững vươn lên nền trời xanh. Là một di tích cổ và đẹp nhất ở Kon Tum, nhà thờ Chánh tòa luôn được đánh dấu trong bản đồ du lịch của nhiều du khách khi đến với thành phố cao nguyên trẻ trung và đầy năng động này.<br /><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEikNr3t9XgvBus8nUABI_NbV-rf1uPbLvYkni5mUIWmd8IwTuKylAiwB77D7OchWTa8QC1mtl0HVu_PhDWZ9AdLpDEmxi72i_12oia3lxyqsC58TNTJAgPUSJn6pDlT0wDc_XQUxaaQa0l6/s1600/doc-dao-ngoi-nha-tho-go-hon-100-tuoi-o-kon-tum.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img alt="Độc đáo ngôi nhà thờ gỗ hơn 100 tuổi ở Kon Tum" border="0" data-original-height="333" data-original-width="500" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEikNr3t9XgvBus8nUABI_NbV-rf1uPbLvYkni5mUIWmd8IwTuKylAiwB77D7OchWTa8QC1mtl0HVu_PhDWZ9AdLpDEmxi72i_12oia3lxyqsC58TNTJAgPUSJn6pDlT0wDc_XQUxaaQa0l6/s16000/doc-dao-ngoi-nha-tho-go-hon-100-tuoi-o-kon-tum.jpg" title="Độc đáo ngôi nhà thờ gỗ hơn 100 tuổi ở Kon Tum" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Mặt đứng tổng thể của ngôi nhà thờ gỗ.</td></tr></tbody></table>Nhà thờ Chánh tòa được người dân nơi đây gọi thân mật là nhà thờ gỗ bởi công trình độc đáo này được xây dựng hoàn toàn bằng gỗ, thiết kế với lối kiến trúc Roman cổ điển kết hợp với kiến trúc nhà sàn truyền thống của đồng bào Ba Na nơi đây. Do một linh mục người Pháp khởi công xây dựng vào năm 1913 đến đầu năm 1918 thì hoàn thành và đưa vào sử dụng cho đến nay. Ngày nay công trình đã trở thành biểu tượng của vùng đất Tây Nguyên, là niềm tự hào của người dân thành phố Kon Tum và luôn có sức hút mãnh liệt cho những du khách đến với vùng cao nguyên bạt ngàn.<br /><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><img alt="Độc đáo ngôi nhà thờ gỗ hơn 100 tuổi ở Kon Tum" src="https://i-dulich.vnecdn.net/2014/09/20/2-8994-1411194829.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" title="Độc đáo ngôi nhà thờ gỗ hơn 100 tuổi ở Kon Tum" /></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Bên trong tòa thánh đường</td></tr></tbody></table><br />Công trình được làm hoàn toàn bằng một loại gỗ đặc trưng nơi đây là gỗ cà chít và các bức tường, vách được làm bằng đất trộn rơm, không dùng bê tông cốt thép và kể cả vôi vữa để sơn trét. Mặt tiền nhà thờ được chia thành bốn tầng cao 24 mét, gồm bốn cột chính và hai cột phụ nối kết với nhau thành những vòng cung nâng toàn khối nhà thờ với kích thước nhỏ dần khi lên cao, lưng chừng tháp là bốn ô cửa sổ kính màu hình tròn với nhiều thanh gỗ cong đồng tâm được sắp xếp một cách hoàn hảo tạo cho cửa sổ mang dáng dấp một con mắt nơi chính diện của nhà thờ. Trên đỉnh tháp là cây thánh giá bằng gỗ quý cao vút, thể hiện sự uy nghiêm và vĩnh cửu của ngôi thánh đường.<br /><br />Khung sườn của nhà thờ gồm bốn hàng cột gỗ cao 12 mét chạy dài từ mặt tiền đến phòng áo, hai hàng cột giữa lớn tạo nên gian chính rộng, cao và thoáng mát. Hai hàng cột ngoài nằm sát vách là hai gian phụ với trần nhà thấp hơn, cả bốn hàng cột trụ trên các đế đá vững chắc có sức chịu đựng với thời gian, nâng đỡ cả trọng lượng của ngôi thánh đường.<br /><br />Bên trong nhà thờ có nhiều hàng cột nhỏ được liên kết với nhau bằng các vòng cung gỗ tạo thành hình vòm đỡ các cửa sổ phía trên như ôm trọn những ai vào giữa lòng nhà thờ. Bên trong thánh đường có nhiều khung cửa kính màu vẽ lại các điển tích trong kinh thánh, các khung cửa này vừa có tác dụng lấy ánh sáng trời tự nhiên, vừa tạo thêm vẻ rực rỡ tráng lệ cho ngôi giáo đường. Hệ thống cột gỗ, rui mè trong nhà thờ tuy không chạm khắc tỉ mỉ, công phu nhưng chính những hoa văn với những đường nét mạnh mẽ, phóng khoáng đã thể hiện được cái khí chất của đồng bào bản địa Tây Nguyên.<br /><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><img alt="Độc đáo ngôi nhà thờ gỗ hơn 100 tuổi ở Kon Tum" src="https://i-dulich.vnecdn.net/2014/09/20/3-4644-1411194829.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" title="Độc đáo ngôi nhà thờ gỗ hơn 100 tuổi ở Kon Tum" /></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Vẻ uy nghiêm, cổ kính của ngôi nhà thờ</td></tr></tbody></table><br />Gần một thế kỷ phơi mình dưới cái nắng, cái gió Tây Nguyên ngôi nhà thờ vẫn đang vững chãi dưới thời gian và là điểm tham quan du lịch nổi tiếng của thành phố Kon Tum. Du khách có thể đến thăm nhà thờ gỗ Kon Tum vào bất cứ thời điểm nào trong năm. Nếu đến vào mùa hoa đậu nở, trên đường tới nhà thờ bạn sẽ gặp sắc hồng, sắc trắng của những con đường hoa làm lộng lẫy thêm nhan sắc Kon Tum.<br /><br />Nếu đến vào dịp lễ Giáng Sinh, bạn sẽ gặp tại đây cả nghìn giáo dân đủ tộc người tìm đến nhà thờ, họ ở lại ngay bãi đất trống bên phải có khi cả tuần để tham dự lễ. Đó là những ngày nhà thờ náo nhiệt, đầy sức sống với cảnh mua bán tấp nập. Tất nhiên, trong phiên chợ này có rất nhiều sản phẩm thủ công từ các buôn làng đem theo bày bán. Còn nếu đến nhà thờ vào một ngày bình thường nào đó, sẽ gặp sự thầm lặng của một giáo đường. Hàng ghế hai bên hông nhà thờ vào lúc làm lễ là chỗ để giáo dân cầu nguyện, lúc này thành chỗ cho các em học sinh dùng để ôn bài học tập.<br /><br />Đến Kon Tum ngoài việc chiêm ngưỡng vẻ độc đáo của nhà thờ gỗ bạn còn có thể thưởng thức những món ăn đặc sắc của núi rừng Tây Nguyên như cơm lam, gỏi lá, gà nướng măng đen với ché rượu cần nồng nàn hương sắc núi rừng.<br /><br /><div style="text-align: right;">Văn Trãi</div>

Nhà thờ gỗ, bảo tàng văn hóa, ngục Kon Tum hay ngã ba Đông Dương... là những điểm dừng chân thú vị trong hành trình khám phá mảnh đất thơ mộng vùng Tây Nguyên.<div><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjfanHyX_gXmamC2-B-NhKZIDjf5zCY8s-6eLJnl9c7tQru9AczGSeg9BwVI3XOxjzD6Sgs7gsRLGqQlRpD7UhmQNRckOz_SIzYPEKXqJ7jxIuwGYc8Naf-8TyWrVfA2VZr2hzclufSsIEj/s680/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><img alt="Nhà Thờ Gỗ Kon Tum" border="0" data-original-height="454" data-original-width="680" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjfanHyX_gXmamC2-B-NhKZIDjf5zCY8s-6eLJnl9c7tQru9AczGSeg9BwVI3XOxjzD6Sgs7gsRLGqQlRpD7UhmQNRckOz_SIzYPEKXqJ7jxIuwGYc8Naf-8TyWrVfA2VZr2hzclufSsIEj/s16000/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-1.jpg" title="Nhà Thờ Gỗ Kon Tum" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Nhà Thờ Gỗ Kon Tum</td></tr></tbody></table><br />Điểm đến đầu tiên bất cứ du khách nào mới đặt chân đến cũng đều ghé thăm là nhà thờ chính tọa Kon Tum (hay còn gọi là nhà thờ gỗ). Kiến trúc đặc trưng cùng những gam màu tuyệt đẹp tạo nên sức cuốn hút kỳ lạ khiến ai cũng đều muốn lưu giữ tấm hình kỷ niệm.</div><div><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjzX3SaDaGOC1gUIiI25zC8_k_v3NVwHsB4SQ6WblLxVC-GvAD750iax5U1ZwR1eyWJW9Dp-hhDJe_wNaTTPm1FzUOCK3RPm75r7_a1BGAKS4ZMB3x1FZqPE0Ci-WVSKTiS0CCTNFX1iVBm/s680/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><img alt="Tòa giám mục Kon Tum" border="0" data-original-height="454" data-original-width="680" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjzX3SaDaGOC1gUIiI25zC8_k_v3NVwHsB4SQ6WblLxVC-GvAD750iax5U1ZwR1eyWJW9Dp-hhDJe_wNaTTPm1FzUOCK3RPm75r7_a1BGAKS4ZMB3x1FZqPE0Ci-WVSKTiS0CCTNFX1iVBm/s16000/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-2.jpg" title="Tòa giám mục Kon Tum" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Tòa giám mục Kon Tum</td></tr></tbody></table><br /><br />Tòa giám mục Kon Tum với khuôn viên xanh mát và lãng mạn cũng là điểm không thể bỏ qua khi đến phố núi này. Dạo bước giữa những hàng hoa sứ, bạn sẽ có cảm giác vô cùng yên bình và thanh thản.</div><div><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgKrXT2t2Iy3EKfB1HFcC3isgXU7XHMw2QZrDSWSXncBo58YdEHG9APoVvFlY6Q26UUTi3IBuwmE8JtOmX6dI3R83QFpMjs9YgaNB4LVsWL9D13-x-TF7-WLL_xkqowofShogp0IAdB5WVl/s680/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-3.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><img alt="Chùa tổ đình Bác Ái" border="0" data-original-height="454" data-original-width="680" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgKrXT2t2Iy3EKfB1HFcC3isgXU7XHMw2QZrDSWSXncBo58YdEHG9APoVvFlY6Q26UUTi3IBuwmE8JtOmX6dI3R83QFpMjs9YgaNB4LVsWL9D13-x-TF7-WLL_xkqowofShogp0IAdB5WVl/s16000/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-3.jpg" title="Chùa tổ đình Bác Ái" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Chùa tổ đình Bác Ái</td></tr></tbody></table><br />Chùa tổ đình Bác Ái có kiến trúc cổ xưa rất đẹp theo lối chữ Môn, được xây dựng bởi bàn tay những người đi khai phá lập nghiệp miền đất mới ở đây.</div><div><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgOYWm9OnKj5w61-Mt2Ad74_gBr7nJ4DUKfMJblJc5MG8GKMyrt3rGvzpV1kvsw1ZYUbaWpCBJ0VgMStvsMK8Z7WEFvjgx3wv88rO_VAKBi7lWKkgzrub-Sz5e6b5fTcNIbowR6vQ7Ca_wK/s680/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-4.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><img alt="Nhà rông Kon K’lor" border="0" data-original-height="454" data-original-width="680" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgOYWm9OnKj5w61-Mt2Ad74_gBr7nJ4DUKfMJblJc5MG8GKMyrt3rGvzpV1kvsw1ZYUbaWpCBJ0VgMStvsMK8Z7WEFvjgx3wv88rO_VAKBi7lWKkgzrub-Sz5e6b5fTcNIbowR6vQ7Ca_wK/s16000/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-4.jpg" title="Nhà rông Kon K’lor" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Nhà rông Kon K’lor</td></tr></tbody></table><br />Kon K’lor là một trong những nhà rông đẹp nhất và được bảo tồn tại thành phố Kon Tum. Kiến trúc nhà rông mang nét văn hóa độc đáo Tây Nguyên.</div><div><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjEJl0ZJu3h_gKSK6w7C5xiVyD1HIUxj_SjDeespq-meJG_1D90rRgJFjrQFq0EJUj6TlFJ-Chbhq81IbaCMrx79x1On8AmFX7AwdiO9jwCj6rTihBz-vQG4lRDx07h6rR_XxfH-XTTZPer/s680/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-5.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><img alt="Cầu treo Kon K'Lor" border="0" data-original-height="454" data-original-width="680" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjEJl0ZJu3h_gKSK6w7C5xiVyD1HIUxj_SjDeespq-meJG_1D90rRgJFjrQFq0EJUj6TlFJ-Chbhq81IbaCMrx79x1On8AmFX7AwdiO9jwCj6rTihBz-vQG4lRDx07h6rR_XxfH-XTTZPer/s16000/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-5.jpg" title="Cầu treo Kon K'Lor" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Cầu treo Kon K'Lor</td></tr></tbody></table><br />Cách không xa nhà rông là cây cầu treo Kon K'Lor của huyện Đắk Rơ Va, mang nét đẹp hoang sơ của núi rừng.<br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLdpozq6s3fLIDvNURRdjEeTdBGLQZf8cO-43DrkCDBRP_KKyZeXaR8oG7P-oTMX8b-ft4ij8pxZhOeh1xVEJIfv2YfsCWivvQZ1drvsgwX0pY_y7N1ObWfqz4xCWV996nrkmkjcW5ggnu/s680/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-6.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><img alt="Bảo tàng văn hóa Kon Tum" border="0" data-original-height="454" data-original-width="680" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLdpozq6s3fLIDvNURRdjEeTdBGLQZf8cO-43DrkCDBRP_KKyZeXaR8oG7P-oTMX8b-ft4ij8pxZhOeh1xVEJIfv2YfsCWivvQZ1drvsgwX0pY_y7N1ObWfqz4xCWV996nrkmkjcW5ggnu/s16000/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-6.jpg" title="Bảo tàng văn hóa Kon Tum" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Bảo tàng văn hóa Kon Tum</td></tr></tbody></table><br />Bảo tàng văn hóa Kon Tum nằm trên cửa ngõ vào thành phố Kon Tum, nơi lưu giữ nhiều tư liệu quý giá cho việc nghiên cứu, bảo tồn và phát huy văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên.</div><div><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiHTT0z0_2rSrpIEbns5qpxN8An0G70rx0gIh9Q9CUTqR5p9PWccZmxy6Q16bLdbpU41ZVwX7TmV7hweB2vsRdnIHvv2e0yhB2gsJ3y22rTmrLXBEHX694Gp7qtmQPUJPQ98phHxK8fdWzm/s680/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-7.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><img alt="Ngục Kon Tum" border="0" data-original-height="454" data-original-width="680" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiHTT0z0_2rSrpIEbns5qpxN8An0G70rx0gIh9Q9CUTqR5p9PWccZmxy6Q16bLdbpU41ZVwX7TmV7hweB2vsRdnIHvv2e0yhB2gsJ3y22rTmrLXBEHX694Gp7qtmQPUJPQ98phHxK8fdWzm/s16000/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-7.jpg" title="Ngục Kon Tum" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Ngục Kon Tum</td></tr></tbody></table><br />Ngục Kon Tum là di tích lịch sử của tỉnh. Theo đó, ngày 25/9/1930, chi bộ Đảng đầu tiên của tỉnh đã ra đời tại đây - chốn lao tù và sau này trở thành ngày truyền thống của Đảng bộ tỉnh Kon Tum.</div><div><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgnTKQH8JTOZaqeJUCfiOkuEOOnR34I0aO-Wg2rUsVYMb6FkFgQWiGeWLhIcO2O_nqyt7L9QA-wRZ_6eFC4uWWt3yYUf0sn9RtX6pc8EPSW3l8R4wktMhk9sRfrOsh9f7VQ4TvjoMxClqRc/s680/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-8.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><img alt="Chùa Tháp Kỳ Quang" border="0" data-original-height="454" data-original-width="680" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgnTKQH8JTOZaqeJUCfiOkuEOOnR34I0aO-Wg2rUsVYMb6FkFgQWiGeWLhIcO2O_nqyt7L9QA-wRZ_6eFC4uWWt3yYUf0sn9RtX6pc8EPSW3l8R4wktMhk9sRfrOsh9f7VQ4TvjoMxClqRc/s16000/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-8.jpg" title="Chùa Tháp Kỳ Quang" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Chùa Tháp Kỳ Quang</td></tr></tbody></table><br />Chùa Tháp Kỳ Quang ở huyện Đắk Hà - nơi tổ chức nhiều sự kiện Phật Giáo của tỉnh.<br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhHTMO8abJLjTf7mBVWJmmis3mPhS_zO2Hn7m1-QalPh2CqvGoK1fn1XbJ_h9RuL-1feH5f_fGGClzKJLDlOOXcXyyBPcbHKpXpnfoqbyCfHSKnoYK7_FJDpPKaycVE0JfszBb5UghXeSPh/s680/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-9.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><img alt="Tượng đài chiến thắng Đắk Hà" border="0" data-original-height="454" data-original-width="680" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhHTMO8abJLjTf7mBVWJmmis3mPhS_zO2Hn7m1-QalPh2CqvGoK1fn1XbJ_h9RuL-1feH5f_fGGClzKJLDlOOXcXyyBPcbHKpXpnfoqbyCfHSKnoYK7_FJDpPKaycVE0JfszBb5UghXeSPh/s16000/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-9.jpg" title="Tượng đài chiến thắng Đắk Hà" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Tượng đài chiến thắng Đắk Hà</td></tr></tbody></table><br />Tượng đài chiến thắng Đắk Hà nằm trên đường Hùng Vương, biểu tượng của tình đoàn kết các dân tộc anh em.<br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEinwHT9y34BaXILaRZPiNXF10ixK3sNJwR1m_d8QDFZoYhY6ufmi1LW346g5xpfk6p8RPkSftDZ8ure8m3hWroszLU_2Sy40w1r1kyy_zKuwPiM7BMm2LGs3PlUklYz3mj49JI2HXaDxuJx/s680/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-10.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><img alt="Tượng đài chiến thắng lịch sử Đắk Tô – Tân Cảnh" border="0" data-original-height="454" data-original-width="680" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEinwHT9y34BaXILaRZPiNXF10ixK3sNJwR1m_d8QDFZoYhY6ufmi1LW346g5xpfk6p8RPkSftDZ8ure8m3hWroszLU_2Sy40w1r1kyy_zKuwPiM7BMm2LGs3PlUklYz3mj49JI2HXaDxuJx/s16000/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-10.jpg" title="Tượng đài chiến thắng lịch sử Đắk Tô – Tân Cảnh" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Tượng đài chiến thắng lịch sử Đắk Tô – Tân Cảnh</td></tr></tbody></table><br />Tượng đài chiến thắng lịch sử Đắk Tô – Tân Cảnh nằm trên QL14 đi Ngọc Hồi ở độ cao 600m, cách thị trấn Đắk Tô 1 km về phía Tây Nam. Di tích này đã được phong hạng Di tích lịch sử cấp quốc gia.<br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgGNI9ZGrJ5KCwziLuz5Jov_zg9vq2BEcCpHxVnqfR8BrL1XBuCttVQQ73i-bgGRArxm-ktX6dqR9XjVl_7CgLKzuVxklSZZAG3CxTDTODqIp4NuPrbnKSeoObEY2QSwV62dEYU6tKnzX2o/s680/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-11.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><img alt="Di tích đường mòn Hồ Chí Minh" border="0" data-original-height="454" data-original-width="680" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgGNI9ZGrJ5KCwziLuz5Jov_zg9vq2BEcCpHxVnqfR8BrL1XBuCttVQQ73i-bgGRArxm-ktX6dqR9XjVl_7CgLKzuVxklSZZAG3CxTDTODqIp4NuPrbnKSeoObEY2QSwV62dEYU6tKnzX2o/s16000/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-11.jpg" title="Di tích đường mòn Hồ Chí Minh" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Di tích đường mòn Hồ Chí Minh</td></tr></tbody></table><br />Di tích đường mòn Hồ Chí Minh - Trường Sơn ở Ngọc Hồi cũng là điểm đến lịch sử cấp quốc gia.<br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjvXG-gdHZVpOSbngA01RVKH5-iOugoJLgUJRofM5cvc2gecUk55eEhcrTJoVGD16mWONfq2dbXWihNuDr5eGZFBuEHZQQ3uVgmMOP6pvwVJW-tNEOKwD1FWBn8jfTLYmKEIaYaAhu2mfZr/s680/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-12.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><img alt="Cột mốc Ngã ba Đông Dương" border="0" data-original-height="454" data-original-width="680" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjvXG-gdHZVpOSbngA01RVKH5-iOugoJLgUJRofM5cvc2gecUk55eEhcrTJoVGD16mWONfq2dbXWihNuDr5eGZFBuEHZQQ3uVgmMOP6pvwVJW-tNEOKwD1FWBn8jfTLYmKEIaYaAhu2mfZr/s16000/kon-tum-nen-tho-qua-nhung-dia-danh-lich-su-12.jpg" title="Cột mốc Ngã ba Đông Dương" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Cột mốc Ngã ba Đông Dương</td></tr></tbody></table><br />Cột mốc biên giới ba nước Việt Nam – Lào – Campuchia, hay còn gọi Ngã ba Đông Dương – Bờ Y là địa điểm bất cứ bạn trẻ đam mê xê dịch nào cũng muốn một lần đặt chân đến.<br /><br /><div style="text-align: right;">Khánh Bằng</div><div><br /></div><div><br /></div></div>

<p> Bảo tàng tỉnh Kon Tum được khánh thành, đưa vào phục vụ khách tham quan tháng 8/2012, là công trình chào mừng kỷ niệm 100 năm thành lập tỉnh Kon Tum (9/2/1913 - 9/2/2013), nằm ngay vị trí điểm đầu cửa ngõ vào trung tâm thành phố Kon Tum, bên dòng Đăk Bla hiền hòa, lộng gió. Với nhiều nội dung trưng bày khá phong phú và hấp dẫn, một khuôn viên rộng rãi, thoáng đãng cùng cảnh quan đẹp, thơ mộng, Bảo tàng đã và đang trở thành điểm tham quan du lịch hấp dẫn du khách trong và ngoài nước khi đến Kon Tum.</p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj6AVB7bMrBOpARe-FL9vE74w_YIYccYn_ZSRfquxbxkOQOts_zteWHz6rIHkP7hJp0t4kg_95hdilOCEgdBHIymS1gD6aibyG-AdgLkfvTYPZtC_5v-IDBZ0Fu0I3SmVv-fmby-qHnqP5i/s2048/bao-tang-kon-tum-dia-diem-du-lich--an-tuong-tai-kon-tum-1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Bảo tàng Kon Tum địa điểm du lịch ấn tượng tại Kon Tum" border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj6AVB7bMrBOpARe-FL9vE74w_YIYccYn_ZSRfquxbxkOQOts_zteWHz6rIHkP7hJp0t4kg_95hdilOCEgdBHIymS1gD6aibyG-AdgLkfvTYPZtC_5v-IDBZ0Fu0I3SmVv-fmby-qHnqP5i/s16000/bao-tang-kon-tum-dia-diem-du-lich--an-tuong-tai-kon-tum-1.jpg" title="Bảo tàng Kon Tum địa điểm du lịch ấn tượng tại Kon Tum" /></a></div><br />Với hơn 20.000 hiện vật - tư liệu, ảnh, tài liệu khoa học được trưng bày, bảo tàng đã thể hiện những nét tiêu biểu, đặc sắc, phản ánh lịch sử, văn hóa các dân tộc tỉnh Kon Tum. Ngoài trưng bày tại Bảo tàng Kon Tum, các hiện vật  dân tộc học đã được trưng bày tại các tỉnh thành trong cả nước như: Lâm Đồng, Gia Lai, Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh… Những hiện vật được trưng bày có giá trị phục vụ cho công tác tìm hiểu, nghiên cứu khoa học, trong đó nổi bật nhất là bộ sưu tập thời kỳ đồ đá cũ. Khi tham quan bảo tàng, du khách không thể không chú ý đến sự phong phú, đa dạng của bộ sưu tập gốm sứ, đồ trang sức và các loại công cụ sản xuất từ xa xưa, đặc biệt là bộ sưu tập các hiện vật từ di chỉ khảo cổ học Lung Leng. Qua kết quả nghiên cứu khoa học, lịch sử hình thành và phát triển, Kon Tum được xem là vùng đất huyền thoại, những phát hiện khảo cổ học đã minh chứng rằng nơi đây đã từng là vùng đất cổ, nơi người tiền sử chọn làm nơi cư trú.<p></p><p>Tìm hiểu về phong tục tập quán cũng như những nét văn hóa đặc trưng của các dân tộc bản địa cũng là một trong những điều lý thú đối với du khách khi đến Bảo tàng Kon Tum. Ở đây, du khách sẽ có cơ hội tìm hiểu một cách đầy đủ về những phong tục tập quán sinh hoạt độc đáo, cùng với các lễ hội, nghề thủ công truyền thống và chiêm ngưỡng những hiện vật văn hóa dân tộc được trưng bày khá đầy đủ, sinh động.</p><p>Đến với Bảo tàng Kon Tum cũng là dịp để ôn lại truyền thống hào hùng của dân tộc cũng như thấy được sự đóng góp của nhân dân các dân tộc tỉnh Kon Tum trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Những hình ảnh, hiện vật ở đây cũng đã gây được ấn tượng mạnh, cảm xúc tự hào cho người xem về một thời đấu tranh cách mạng lâu dài, bền bỉ và rất anh dũng của nhân dân các dân tộc tỉnh Kon Tum.</p><p>Đến với phần trưng bày thiên nhiên, du khách sẽ được chiêm ngưỡng những hình ảnh sống động của những thác nước đẹp, những hồ nước rộng lớn, sự hùng vĩ của đại ngàn, sự đa dạng và phong phú về các loại khoáng sản quý và các loài động thực vật quý hiếm, đặc biệt là Sâm Ngọc Linh, loại dược liệu đặc hữu của Việt Nam và thế giới đang được xây dựng thành sản phẩm có tính thương hiệu quốc gia. Một điểm nổi bật mà thiên nhiên ban tặng cho Kon Tum đó chính là Cao Nguyên Măng Đen, với vẻ đẹp hoang sơ, kỳ vĩ, nền khí hậu đặc biệt (nhiệt độ bình quân năm 18-20 độ C), đã và đang được đầu tư phát triển thành một trong những khu du lịch trọng điểm quốc gia; những hình ảnh sinh hoạt và vẻ hồn nhiên của các cư dân bản địa trong trang phục truyền thống của người Gia Rai, Banar, Dẻ Triêng, Xê Đăng, Brâu, Rơmâm.</p><p>Trong hành trình khám phá các điểm du lịch tại thành phố Kon Tum, sau khi ghé thăm bảo tàng, du khách xuôi dòng Đăk Bla đến thăm Ngục Kon Tum nơi ghi dấu ý chí sắt đá, kiên cường, bất khuất của các chiến sỹ cộng sản trong đấu tranh chống thực dân Pháp, là nơi Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên của tỉnh Kon Tum ra đời vào năm 1930.</p><p>Hiện nay, Bảo tàng đã trở thành một địa điểm tham quan cho du khách gần xa trong hành trình khám phá các vùng đất Tây Nguyên, khám phá vùng đất ba biên Việt Nam - Lào - Campuchia, ngoài việc tham quan trực quan, du khách còn được xem những thước phim tài liệu, khoa học, truy cập, khai thác thông tin, tư liệu, hình ảnh qua ngân hàng dữ liệu văn hóa phi vật thể quốc gia đã được đầu tư xây dựng, có khả năng kết nối với 14 Trạm vệ tinh khu vực trong toàn quốc nhằm quảng bá, giới thiệu một cách có hệ thống các giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam nói chung và của tỉnh Kon Tum nói riêng.</p><p>Để tuyên truyền, giới thiệu và quảng bá về hình ảnh đất và người Kon Tum, trong thời gian qua, tỉnh Kon Tum đã tổ chức các đợt trưng bày chuyên đề phục vụ khách tham quan, phục vụ cho các đối tượng có nhu cầu nghiên cứu, tìm hiểu, những người yêu mến đất và người Kon Tum nhằm phát huy cao nhất giá trị giáo dục, tìm hiểu lịch sử, văn hóa thông qua thông tin, tài liệu, hình ảnh và hiện vật được trưng bày và giới thiệu tại Bảo tàng./.</p><p style="text-align: right;">Văn Phát</p>

<p>Nằm ngay vị trí điểm đầu cửa ngõ vào trung tâm thành phố Kon Tum, bên dòng Đăk Bla hiền hòa, lộng gió. Bảo tàng được xây dựng với quy mô và kiến trúc khai thác theo nghệ thuật tạo hình Tây Nguyên, là hình ảnh ngôi nhà Rông đậm đà bản sắc truyền thống của các đồng bào thiểu số Kon Tum.</p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEisnm0inFOUOKr5c6a7eQVeY8UQTfMNnP2Ej6kd7dtRz4VTy1-29Crj1a4H_d4YFHYeHLTRXWx2pujjTBkeHwzC_20lZ6Mr1zp-2I4TbXC0uh2_qcZC6wuNrk9AK1nL2u4exDpSpbwJPTsw/s500/bao-tang-kon-tum-noi-luu-giu-qua-khu-nhan-gui-tuong-lai.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Bảo tàng Kon Tum – Nơi lưu giữ quá khứ, nhắn gửi tương lai" border="0" data-original-height="375" data-original-width="500" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEisnm0inFOUOKr5c6a7eQVeY8UQTfMNnP2Ej6kd7dtRz4VTy1-29Crj1a4H_d4YFHYeHLTRXWx2pujjTBkeHwzC_20lZ6Mr1zp-2I4TbXC0uh2_qcZC6wuNrk9AK1nL2u4exDpSpbwJPTsw/s16000/bao-tang-kon-tum-noi-luu-giu-qua-khu-nhan-gui-tuong-lai.jpg" title="Bảo tàng Kon Tum – Nơi lưu giữ quá khứ, nhắn gửi tương lai" /></a></div><br /><div style="text-align: center;">Khuôn viên Bảo tàng</div><p></p><p>Sau quá trình chuẩn bị và điều chỉnh dự án, năm 2007 Bảo tàng chính thức được khởi công xây dựng trên diện tích khoảng 16.000m2 và đưa vào hoạt động tháng 8/2012. Bảo tàng Kon Tum là nơi lưu giữ và trưng bày những bộ sưu tập với hơn 2000 hiện vật, tư liệu, hình ảnh, những di sản văn hóa,… của các thế hệ tiền nhân để lại. Đó như cuốn sử sống gồm những vật chứng, chứng minh cho lịch sử hình thành, phát triển của đất và người Kon Tum cũng như văn hóa truyền thống lâu đời của núi rừng Tây Nguyên, là điểm đến hấp dẫn cho nhiều du khách trong và ngoài nước khi đến tham quan, du lịch, học tập, nghiên cứu khoa học tại tỉnh Kon Tum.</p><p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh_x6O3zyt8H5iohpL01ct4_5j4d45EQ-_-t8rsQQv8x3XvZzCVHLzsFRgHRaH-PotakymFOAMdDre0OAyE5DWr2FKHh8i23w2M9N_khC7H1bchQeUTWliY727mf-CqOipAM_pzXOly04s6/s600/bao-tang-kon-tum-noi-luu-giu-qua-khu-nhan-gui-tuong-lai-1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img alt="Thuyết minh viên giới thiệu cho khách tham quan bảo tàng" border="0" data-original-height="399" data-original-width="600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh_x6O3zyt8H5iohpL01ct4_5j4d45EQ-_-t8rsQQv8x3XvZzCVHLzsFRgHRaH-PotakymFOAMdDre0OAyE5DWr2FKHh8i23w2M9N_khC7H1bchQeUTWliY727mf-CqOipAM_pzXOly04s6/s16000/bao-tang-kon-tum-noi-luu-giu-qua-khu-nhan-gui-tuong-lai-1.jpg" title="Thuyết minh viên giới thiệu cho khách tham quan bảo tàng" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="text-align: left;">Thuyết minh viên giới thiệu cho khách tham quan bảo tàng</span></td></tr></tbody></table><br />Bảo tàng được thiết kế gồm 3 tầng: Tầng 1 bố trí trưng bày những chuyên đề phục vụ các sự kiện thời sự trong những ngày lễ lớn, ngày kỉ niệm của tỉnh Kon Tum, đồng thời dùng để chiếu phim tài liệu, khoa học phục vụ khách tham quan. Không gian trưng bày cố định của Bảo tàng ở tầng 2 và tầng 3.</p><p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjbymLNGGJr00CNJ2mXRugH01Ikgh8ifP3aUOamAgPj745SjjFjxIvW_Gt_yKjocQCJh7VnAtfBWs6exKcJPnVtPruHsfHbDwYrJNSN7m9wGWBJH1yFY9fHkrqRfSK__vWXNhKG15kXxxwJ/s600/bao-tang-kon-tum-noi-luu-giu-qua-khu-nhan-gui-tuong-lai-2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img alt="Là điểm đến cực kỳ bổ ích và đầy lý thú cho các em thiếu nhi" border="0" data-original-height="450" data-original-width="600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjbymLNGGJr00CNJ2mXRugH01Ikgh8ifP3aUOamAgPj745SjjFjxIvW_Gt_yKjocQCJh7VnAtfBWs6exKcJPnVtPruHsfHbDwYrJNSN7m9wGWBJH1yFY9fHkrqRfSK__vWXNhKG15kXxxwJ/s16000/bao-tang-kon-tum-noi-luu-giu-qua-khu-nhan-gui-tuong-lai-2.jpg" title="Là điểm đến cực kỳ bổ ích và đầy lý thú cho các em thiếu nhi" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Là điểm đến cực kỳ bổ ích và đầy lý thú cho các em thiếu nhi</td></tr></tbody></table><br />Tầng 2 bao gồm phòng khánh tiết, phần trưng bày giới thiệu về vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên - thiên nhiên, địa chất khoáng sản, dân cư và văn hóa các dân tộc.Tại đây, khách tham quan không thể không chú ý đến sự phong phú, đa dạng của bộ sưu tập gốm sứ, đồ trang sức và các loại công cụ sản xuất từ xa xưa, đặc biệt là bộ sưu tập các hiện vật từ di chỉ khảo cổ học Lung Leng, ngoài ra du khách còn có cơ hội tìm hiểu một cách đầy đủ về những phong tục tập quán sinh hoạt độc đáo, cùng với các lễ hội, nghề thủ công truyền thống và chiêm ngưỡng những hiện vật văn hóa dân tộc được trưng bày khá đầy đủ, sinh động.</p><p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj5KsO91fNB9HiUxSMO4D0li2o5Ivvihn2gyRmAgWj7B6zFUhcMQVueyZpwmCfyf7QYuth7HaF-UvVUxnadO_kq3rboYVV-Lpq9Kq8aDsBPFn-e3yDNd69sVox44y4BcDJdnBFWk5PX8HuS/s600/bao-tang-kon-tum-noi-luu-giu-qua-khu-nhan-gui-tuong-lai-3.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img alt="Tái hiện không gian bếp truyền thống trong bảo tàng" border="0" data-original-height="403" data-original-width="600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj5KsO91fNB9HiUxSMO4D0li2o5Ivvihn2gyRmAgWj7B6zFUhcMQVueyZpwmCfyf7QYuth7HaF-UvVUxnadO_kq3rboYVV-Lpq9Kq8aDsBPFn-e3yDNd69sVox44y4BcDJdnBFWk5PX8HuS/s16000/bao-tang-kon-tum-noi-luu-giu-qua-khu-nhan-gui-tuong-lai-3.jpg" title="Tái hiện không gian bếp truyền thống trong bảo tàng" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="text-align: left;">Tái hiện không gian bếp truyền thống trong bảo tàng</span></td></tr></tbody></table><br />Tiếp theo tầng 3, sẽ đưa du khách lội ngược thời gian để ôn lại truyền thống hào hùng của dân tộc cũng như thấy được sự đóng góp của nhân dân các dân tộc tỉnh Kon Tum trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và trong công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Những hình ảnh, hiện vật ở đây cũng đã gây được ấn tượng mạnh, cảm xúc tự hào cho người xem về một thời đấu tranh cách mạng lâu dài, bền bỉ và rất anh dũng của nhân dân các dân tộc tỉnh Kon Tum.</p><p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiP8eSU2FORFUwrVPcfqgJH170ahn_fOCUxcc2jZHv9PnLObuoP3IcDdx5nwJPt2iiVmZyFSkcpHRji4elGYoOXNiC9jQxHtgq8CtgF56ziutnbNjRHkg8sxUfDoQ_-JR1Dg-AA61tEMud9/s600/bao-tang-kon-tum-noi-luu-giu-qua-khu-nhan-gui-tuong-lai-4.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img alt="Bảo tàng Kon Tum – Nơi lưu giữ quá khứ, nhắn gửi tương lai" border="0" data-original-height="400" data-original-width="600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiP8eSU2FORFUwrVPcfqgJH170ahn_fOCUxcc2jZHv9PnLObuoP3IcDdx5nwJPt2iiVmZyFSkcpHRji4elGYoOXNiC9jQxHtgq8CtgF56ziutnbNjRHkg8sxUfDoQ_-JR1Dg-AA61tEMud9/s16000/bao-tang-kon-tum-noi-luu-giu-qua-khu-nhan-gui-tuong-lai-4.jpg" title="Bảo tàng Kon Tum – Nơi lưu giữ quá khứ, nhắn gửi tương lai" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><b><u><i>Bảo tàng Kon Tum</i></u></b> – Nơi lưu giữ quá khứ, nhắn gửi tương lai</td></tr></tbody></table><br />Bảo tàng là địa chỉ đỏ không thể bỏ qua khi du khách đặt chân đến Kon Tum. Không chỉ là nơi bảo tồn, lưu giữ các giá trị văn hóa, lịch sử mà còn là nơi để vui chơi, nghiên cứu học tập, thu hút và lưu giữ cảm xúc của du khách du lịch. Từ những hiện vật vô tri, vô giác nhưng lại giúp cho mọi người biết coi trọng giá trị truyền thống cũng như ý thức được trách nhiệm của mình đối với quê hương trong việc giữ gìn, bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc.</p><p>Địa chỉ Bảo tàng: 659 Nguyễn Huệ, TP Kon Tum – Tỉnh Kon Tum</p><p>Giờ mở cửa: Sáng: 7h00 – 11h00. Chiều: 13h30 – 17h00</p><p>Vé vào cổng tham quan: Người lớn: 10.000đ. Trẻ em: 5.000đ</p><p style="text-align: right;">Thiên Trang</p>

<p> Di tích lịch sử Ngục Kon Tum nằm cuối con đường Trương Quang Trọng, phường Quyết Thắng, thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) công nhận theo Quyết định số 1288/QĐ-VHTT ngày 16/11/1988. Năm 1990, ngục Kon Tum đã được công nhận là khu di tích lịch sử văn hoá cấp quốc gia.</p><p>Theo Sở VH-TT&DL Kon Tum thì mỗi năm có trên 10 vạn lượt khách trong nước, quốc tế tới đây tham quan học tập, dâng hương. Trong khuôn khổ bài viết này, chúng tôi xin chia sẻ đến bạn đọc lịch sử oai hùng của các chiến sĩ cộng sản Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập của dân tộc ta. Mà tiêu biểu là các chiến sĩ tù chính trị ở Ngục Kon Tum.</p><p>Nhà đày Kon Tum ( Ngục Kon Tum) có nhiều tên gọi khác nhau: Lao kẽm, Lao sắt, Lao mới hoặc Lao cầu mới thường gọi là Lao ngoài, còn Lao cũ trong thị xã (nhà Lao tỉnh Kon Tum, Prison de Kon Tum) thì gọi là Lao trong.</p><p style="text-align: center;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_TpCGE_QJ_BXjVofr_YKRqF2bQNxXRsqT1_bnksK4Y08wmmB0l4RiHwZugSDOu9i6YHGYTPwA52cfSkM76AUhtKLjTzuOA2wba4iFXrcXLxS7bFI4SvA-VEwSz5w68MpOEAJxQMODzmxz/s1600/khu-di-tich-lich-su-nguc-kon-tum-dau-an-hao-hung-1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1067" data-original-width="1600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_TpCGE_QJ_BXjVofr_YKRqF2bQNxXRsqT1_bnksK4Y08wmmB0l4RiHwZugSDOu9i6YHGYTPwA52cfSkM76AUhtKLjTzuOA2wba4iFXrcXLxS7bFI4SvA-VEwSz5w68MpOEAJxQMODzmxz/s16000/khu-di-tich-lich-su-nguc-kon-tum-dau-an-hao-hung-1.jpg" /></a></div><br />Nhà đày Kon Tum ( Ngục Kon Tum) <p></p><p>Nằm ở bờ Bắc về phía hạ lưu sông Đăk Bla đoạn vắt ngang thành phố Kon Tum xinh đẹp, êm đềm, Di tích lịch sử Ngục Kon Tum cùng với bảo tàng tổng hợp tỉnh như một điểm nhấn vào mắt du khách khi ngược xuôi trên con đường thiên lý Hồ Chí Minh chạy suốt từ Bắc vào Nam, đoạn qua miền Trung uốn lượn. Trong chặng đường lịch sử của tỉnh Kon Tum, sự kiện “Cuộc đấu tranh lưu huyết” ngày 12/12/1931 và “Cuộc đấu tranh tuyêt thực” từ ngày 12 đến ngày 16/12/1931 của những người tù chính trị tại nhà Ngục Kon Tum mãi mãi là khúc tráng ca bất diệt về lòng yêu nước, tinh thần quả cảm của các chiến sỹ cộng sản đã làm cho kẻ thù khiếp sợ, mãi mãi là tấm gương oanh liệt cho các thế hệ mai sau.</p><p>Ngược dòng lịch sử, ta biết Ngục Kon Tum được thực dân Pháp bắt tay xây dựng Ngục Kon Tum (Lao trong) từ năm 1905 đến cuối năm 1917 mới hoàn thành. Ngục Kon Tum xây bên cạnh một rãnh nước lớn kế cận ngục phía Đông - Bắc là đường 14 (nay là đường Phan Đình Phùng - trục đường Hồ Chí Minh chạy qua thành phố Kon Tum); Tây - Nam là đồn lính khố xanh; Đông - Nam là tòa sứ, dinh quản đạo bù nhìn, Sở Cảnh sát. Chúng đặt Ngục Kon Tum vào thế bị bao vây cô lập. Để dễ bề kiểm soát chúng đào một rãnh sâu dài 150m, rộng 100m, thiết kế tại đó bốn dãy nhà theo hình hộp (vuông) diện tích khoảng 2,5ha, bốn góc ngục có 4 lô cốt xây nổi lên, đêm ngày canh phòng cẩn mật. Nhà lao xây theo kiểu pháo đài Vauban (Vô-băng) xưa của Pháp thuộc thế kỷ 17. Mái lợp ngói, vách bằng tocsi quét vôi, bốn bề không có tường bao quanh che kín như các nhà lao khác, bốn nhà dọc ngang xây liền lại với nhau thành một hình vuông, mỗi bề 18m thì có một cửa ra vào và hai chòi cao để lính gác có thể quan sát trong và ngoài lao; ở giữa là một cái sân vuông nhỏ hẹp, bề rộng của một dãy là 3,5m trong đó để 2m lát ván nằm, 1,5m là đường đi, người nằm trên sàn ván nhìn thấy ngoài sân.</p><p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhpWBAjgWhMAcXrA3fx0-vzOIxf04i2t_7euPzUlDgQVT8W3gg83jbUdJa3q1wkIwWjgRDM7icJ05XPsQcWJDLG8OseXN4GjwSL4aTolxE_oKU6gp5SItaRSf3fOZ2zM6G5gfYY_fG9-jym/s1600/khu-di-tich-lich-su-nguc-kon-tum-dau-an-hao-hung-2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img alt="Phòng trưng bày trong Ngục Kon Tum" border="0" data-original-height="1067" data-original-width="1600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhpWBAjgWhMAcXrA3fx0-vzOIxf04i2t_7euPzUlDgQVT8W3gg83jbUdJa3q1wkIwWjgRDM7icJ05XPsQcWJDLG8OseXN4GjwSL4aTolxE_oKU6gp5SItaRSf3fOZ2zM6G5gfYY_fG9-jym/s16000/khu-di-tich-lich-su-nguc-kon-tum-dau-an-hao-hung-2.jpg" title="Phòng trưng bày trong Ngục Kon Tum" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="text-align: left;">Phòng trưng bày trong Ngục Kon Tum</span></td></tr></tbody></table><br />Năm 1930, phong trào cách mạng ở Trung kỳ sôi nổi. Tại Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Ngãi,… các cuộc biểu tình liên tiếp xảy ra. Trong các cuộc biểu tình đó ngoài số người bị địch bắn chết ngay còn số bị bắt giam ở các lao cũng có tới hàng trăm ngàn người. Bấy giờ thực dân Pháp muốn lấy nhân công để khai phá các nơi nổi tiếng là rừng thiêng nước độc như Đà Lạt, Buôn Mê Thuột, Kon Tum… Chúng bèn lợi dụng nhân công tù phạm. Lúc này viên công sứ Kon Tum lúc bấy giờ là Jerusalemy nhân muốn làm xong con đường 14, bèn xin gửi chính trị phạm lên và lập ở Kon Tum một nhà ngục - đó là hoàn cảnh ra đời của Ngục Kon Tum (Lao ngoài). </p><p>Nhà đày Kon Tum gồm có 2 nhà giam, 1 nhà lớn và 1 nhà nhỏ, ở giữa hai nhà ấy là nhà lính gác, sườn nhà toàn bằng sắt: cột, kèo, xà, trích…mái lợp tôn nên có tên là nhà Lao kẽm hay nhà Lao sắt, bốn phía vách đều thưng bằng nứa, tre đập dập với dây thép gai chằng chịt qua lại dày đặc, phía hồi nhà có một cửa ra vào nhỏ hẹp, cánh cửa cũng bằng dây thép gai chằng chịt, trước cửa ra vào có một cái chòi gác của lính.</p><p>Nhà lớn có bề dài ước độ 18 hoặc 20m, bề rộng ước từ 12 đến 14m (hai gian rộng với ba vày cột kèo sắt), người ta nói địch lấy cột nhà sửa chữa ôtô nào đó về làm nhà lao; trong lòng nhà có 4 sạp rộng, hai hàng tù nằm gối đầu với nhau, sạp này cách sạp kia độ 2m, cuối chân sạp là 4 hàng cùm đứng sừng sững, nhà lao lớn này có thể giam được trên dưới 100 tù. Còn nhà thứ 2 nhỏ hơn có thể giam được 60 người. Nhà này vừa là nhà giam tù đang đi làm, vừa là nhà giam những người ốm nằm liệt, lính gọi là bệnh xá và chúng cũng gọi mỉa mai là "nhà khách" của tù.</p><p>Cái nhà nhỏ ở giữa là nhà lính, được đóng đơn sơ để lính dễ trông thấy bốn bề. Đặc điểm nổi bật của nhà đày này là bốn bề xung quanh không có thành xây giữ kín như các nhà tù khác, nó đứng trống trải trên bãi sông, bãi cát, không có chòi canh cao, không có bếp nấu ăn, không có hồ nước, không có nhà vệ sinh, ban đêm không có đèn… Nó thiết kế và xây dựng xem ra đơn giản nhưng lại lợi hại, bởi vì bốn bề trống trải, không có chỗ nào ẩn nấp, hễ tù có hành động gì thì ở ngoài lính phát hiện được ngay.</p><p>Đến tháng Chạp năm 1930 tại Ngục Kon Tum có tới 297 tù phạm. Trong số 297 người đó trừ 2 chị phụ nữ, còn lại 295 người chỉ trong thời gian 6 tháng, từ tháng Chạp năm 1930 đến tháng 6 năm 1931 làm đoạn đường từ Đăk Sút, Đăk Pao, Đăk Tao đến Đăk Pét, trải qua biết bao thảm khốc, cực khổ. Trong số 295 người đi có 170 người phải bỏ xác ở chốn rừng xanh núi đỏ.</p><p>Ở Ngục Kon Tum thực dân pháp đã thi hành những chính sách cực kỳ dã man, tàn bạo đối với tù chính trị. Cũng tại Ngục Kon Tum chứng minh cho chúng ta một điều, sự xảo quyệt độc ác và súng đạn của kẻ thù không thể khuất phục được tinh thần cách mạng kiên trung, ý chí sắt đá kiên cường, bất khuất của các chiến sĩ cộng sản. Dù hoạt động ở trong bất kỳ môi trường nào, khí tiết cách mạng của những người cộng sản vẫn được giữ vững. Cụ thể là qua cuộc đấu tranh Lưu huyết ngày 12 tháng 12 năm 1931 và cuộc đấu tranh tuyệt thực diễn ra từ ngày 12 tháng 12 đến ngày 16 tháng 12 nắm 1931. Bọn cầm quyền ở đây bất lực trước sức mạnh đoàn kết và tinh thần cách mạng của anh em tù. Chúng trở nên hung dữ, nã súng vào đám người tay không, chỉ mấy phút đồng hồ mà chúng làm cho 8 người chết và 8 người bị thương trong ngày 12 tháng 12 tháng 1931 và cách 4 ngày sau (ngày 16 tháng 12 năm 1931) lại thêm 7 người chết và 7 người bị thương.</p><p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjjbScxtSZvuvfLTBsgzy-uJLDpFZtI4V2dMFIQyS6e3ND4PyZy4Us8hTZBl5YeKnAbX5E85H_EsxxA08miW2EEh5rH8yJHM7SRlfHcNY1y76b4rG5OQ1S8iv7gDQgANh3BzkYigGlIGkKD/s1600/khu-di-tich-lich-su-nguc-kon-tum-dau-an-hao-hung-3.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img alt="Ngục Kon Tum được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia" border="0" data-original-height="1067" data-original-width="1600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjjbScxtSZvuvfLTBsgzy-uJLDpFZtI4V2dMFIQyS6e3ND4PyZy4Us8hTZBl5YeKnAbX5E85H_EsxxA08miW2EEh5rH8yJHM7SRlfHcNY1y76b4rG5OQ1S8iv7gDQgANh3BzkYigGlIGkKD/s16000/khu-di-tich-lich-su-nguc-kon-tum-dau-an-hao-hung-3.jpg" title="Ngục Kon Tum được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Ngục Kon Tum được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia</td></tr></tbody></table><br />Đứng trước âm mưu chiến lược diệt trừ cộng sản của kẻ thù tàn bạo, anh chị em tù chính trị ở Ngục Kon Tum đã tổ chức một cuộc đấu tranh vô cùng quyết liệt. Cuộc đấu tranh này tổ chức rất chu đáo, đảm bảo yếu tố bí mật, rèn luyện hàng ngũ trở nên gang thép, có chương trình hoạt động hàng ngày, có "bản tuyên ngôn chính trị đặc biệt" và có thể nói từ trước chưa có một cuộc đấu tranh nào trong tù làm đến mức ấy. Cuộc đấu tranh có tính lịch sử này đã vạch trần ý đồ chiến lược đen tối của địch và chính sách xảo quyệt dùng người Việt diệt người Việt, dùng người Thượng diệt người Kinh gây hận thù và chia rẽ dân tộc trước dư luận trong và ngoài nước. Cuộc đấu tranh mang ý nghĩa chiến lược này đạt kết quả vô cùng rực rỡ: kẻ thù của giai cấp và của dân tộc phải bỏ ngay công trường làm đường và bãi bỏ vĩnh viễn Ngục Kon Tum.</p><p>Ông Nguyễn Văn Nam, một cưu chiến binh chiến đấu tại chiến trường Kon Tum kể rằng:  “Không khuất phục dù là cái chết cận kề, các chiến sĩ tại nhà ngục Kom Tum nổi dậy đấu tranh dữ dội. Thực dân Pháp điên cuồng lùng bắt, giết những người tù chính trị cầm đầu tại nhà ngục. Để chống lại những thủ đoạn dã man đó, hàng loạt các đợt đấu tranh của các chiến sĩ đã điễn ra như: Tuyệt thực, mổ bụng moi ruột, hi sinh một người bảo vệ tập thể. Khi thực dân Pháp vào nhà ngục hỏi bắt những người cầm đầu tù chính trị, thì những người bên cạnh đã đứng ra nhận thay người bị lùng bắt, kết quả là những người đứng đầu trong ngục được bảo vệ. Trong cuộc đấu tranh Lưu Huyết 8 chiến sĩ đã bị thực dân Pháp bắn chết tại chỗ. Cùng với đó 7 chiến sĩ đã tuyệt thực mà hy sinh trong cuộc đấu tranh tuyệt thực".</p><p>“Ngục Kon Tum một thời được ví là “địa ngục trần gian”, nơi giam giữ và đoạ đầy hơn 500 chiến sĩ cách mạng. Các chiến sĩ cách mạng đã đấu tranh kiên cường bất khuất và nhiều người đã hy sinh anh dũng, nằm lại vĩnh viễn vùng đất cực tây của Tổ quốc. Sự hy sinh của họ được nhân dân khắc cốt ghi xương". Đó là tâm sự của ông Nguyễn Văn Thọ, Giám đốc Ban Quản lý các Khu di tích tại Kon Tum.</p><p>Theo UBND tỉnh Kon Tum thì để xây dựng và tôn tạo khu di tích này tháng 6/2010 tỉnh đã tách di tích Ngục Kon Tum ra khỏi bảo tàng Kon Tum, xây dựng khu di tích này thành khu độc lập rộng khoảng gần 4 ha. Những hạng mục trong khu lịch sử này gồm: Nhà bia, tượng đài chiến thắng, hai ngôi mộ các liệt sĩ chôn chung trong cuôc đấu tranh Tuyệt Thực và Lưu Huyết, gò đất các chiến sĩ tại nhà tù đắp bắc qua sông Đăk Bla… đều được tu sửa, tu bổ hoàn chỉnh. Ngục Kon Tum đã trở thành một biểu tượng hết sức tự hào của Kom Tum nói riêng và Việt Nam nói chung, trở thành điểm tham quan lịch sử của biết bao người Việt Nam và du khách quốc tế.</p><p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEijegApnG3IBtKQx4t1j-EPE_zkHARBX2dov_4NbWUgsgF3Fqr514S00pmudxbUd23_h8V75D3ChJlGJFLEL5soc6kVOF0XNDpiZIasORcL2OMR-wHRHpaMnJ8P2EtgLw_LPPaN5Re8baqL/s1600/khu-di-tich-lich-su-nguc-kon-tum-dau-an-hao-hung-4.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img alt="Chủ tịch nước Trương Tấn Sang viếng thăm và chụp hình lưu niệm tại khu di tích Ngục Kon Tum" border="0" data-original-height="1067" data-original-width="1600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEijegApnG3IBtKQx4t1j-EPE_zkHARBX2dov_4NbWUgsgF3Fqr514S00pmudxbUd23_h8V75D3ChJlGJFLEL5soc6kVOF0XNDpiZIasORcL2OMR-wHRHpaMnJ8P2EtgLw_LPPaN5Re8baqL/s16000/khu-di-tich-lich-su-nguc-kon-tum-dau-an-hao-hung-4.jpg" title="Chủ tịch nước Trương Tấn Sang viếng thăm và chụp hình lưu niệm tại khu di tích Ngục Kon Tum" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Chủ tịch nước Trương Tấn Sang viếng thăm và chụp hình lưu niệm tại khu di tích Ngục Kon Tum</td></tr></tbody></table><br />Nhà ngục cũng đã được rất nhiều lãnh đạo, Đảng, Nhà nước tới viếng như: Ông Nguyễn Văn Chi Bí thư Trung ương Đảng, Phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan, Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang…viếng thăm.</p><p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj5G1soEOsE92uzOwv2__aR-Fte5s6cQ09fBuRoN_MRakhch_U9JXL_n2iPMX6RqTeIc4ACLgbf8Fi_p688zSkK1S9se7KYdT8tC8w-WvHwWoEefyi5nqDc7-KSEiLPR91PGTTFABPmcXcG/s1600/khu-di-tich-lich-su-nguc-kon-tum-dau-an-hao-hung-5.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img alt="Nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh trong một chuyến viếng thăm nhà ngục" border="0" data-original-height="1067" data-original-width="1600" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj5G1soEOsE92uzOwv2__aR-Fte5s6cQ09fBuRoN_MRakhch_U9JXL_n2iPMX6RqTeIc4ACLgbf8Fi_p688zSkK1S9se7KYdT8tC8w-WvHwWoEefyi5nqDc7-KSEiLPR91PGTTFABPmcXcG/s16000/khu-di-tich-lich-su-nguc-kon-tum-dau-an-hao-hung-5.jpg" title="Nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh trong một chuyến viếng thăm nhà ngục" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh trong một chuyến viếng thăm nhà ngục</td></tr></tbody></table><br />Trong một lần đến viếng thăm ngục Kon Tum, nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh đã ghi vào Sổ vàng của nhà ngục: “Tinh thần chiến đấu kiên cường bất khuất, tinh thần hy sinh anh dũng của các đồng chí, mãi mãi là tấm gương sáng ngời cho các thế hệ người Việt Nam. Chúng tôi nguyện sẽ tiếp tục sự nghiệp cách mạng, con đường mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã chọn”.</p><p style="text-align: right;">Nhật Trường</p>

<p>Chùa Bác Ái tọa lạc ở thị xã Kon Tum, tỉnh Kon Tum. Phía Đông giáp đường Trần Phú, Tây giáp đường Mạc Đĩnh Chi, Nam giáp đường Phan Chu Trinh, Bắc giáp đường Bà Triệu. </p><p>Chùa thuộc hệ phái Bắc tông và được xây dựng vào năm 1932. Ông Võ Chuẩn, Huấn đạo tỉnh Kon Tum đã thiết kế và đốc cả người kinh lẫn đồng bào dân tộc thiểu số khai phá ngọn đồi rừng già để xây chùa, thiết kế theo kiểu chữ “Môn”. </p><p>Năm Tân Mùi 1931, các tỉnh miền Trung bộ bị hạn hán mất mùa liên tiếp, dân tình đói khổ. Vì vậy; cuối những năm 1031 và 1932, cuộc di dân từ các tỉnh Huế,Đà Nẵng, quảng nam, Quảng Ngãi, Bình Định đổ xô vào vùng đất cao nguyên và Kon Tum.</p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGHWn9QyRDBzS1lkQS6_Erav7_C71ncNd1o4cE-9_qtYOhB08GvlPegNUesCrpSUCDqQJhSg_d0Ras3mPfntszwMxYGuO3ryobnwImTttR1ZG_B_rAMZEhx9WKwc_hTiSYHxbVgZJMReDR/s1024/chua-bac-ai-1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Chùa Bác Ái" border="0" data-original-height="681" data-original-width="1024" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGHWn9QyRDBzS1lkQS6_Erav7_C71ncNd1o4cE-9_qtYOhB08GvlPegNUesCrpSUCDqQJhSg_d0Ras3mPfntszwMxYGuO3ryobnwImTttR1ZG_B_rAMZEhx9WKwc_hTiSYHxbVgZJMReDR/s16000/chua-bac-ai-1.jpg" title="Chùa Bác Ái" /></a></div><br />Trong cuộc di dân này 70% đã bị chết đói dọc đường, 30% còn lại đến được miền đất hứa. Họ phá rừng làm nương rẫy, nhưng tại nơi này họ đã gặp bao điều không lường trước đó là thú dữ, nạn rắn hổ mang hoành hành cắn chết vô số người, dân tình hoang mang hoảng sợ, đêm đêm tại vùng đất này xảy ra nhiều hiện tượng rùng rợn.<p></p><p>Năm 1932, Ông Võ Chuẩn đã cho thỉnh ngài Hoằng Thông, thủ tọa chùa Bạch Sa, Quy Nhơn cùng chư tăng lên Kon Tum làm chay 3 ngày để cầu siêu cho những oan hồn uổng tử.</p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhukPQqRDk3llE9ke1WGvehrYXaxldycxqHAGr5EDtO0HeOOqj5Me0gA1WynMtpYN6geHtsdzkdPZS2-NGYLRRE0HfuDtTM1vmxxJfSW3EcOOC2lnS2WXaiRrq_HBVv-lJ0fmrOx_iX5lfN/s1024/chua-bac-ai-2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Chùa Bác Ái" border="0" data-original-height="681" data-original-width="1024" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhukPQqRDk3llE9ke1WGvehrYXaxldycxqHAGr5EDtO0HeOOqj5Me0gA1WynMtpYN6geHtsdzkdPZS2-NGYLRRE0HfuDtTM1vmxxJfSW3EcOOC2lnS2WXaiRrq_HBVv-lJ0fmrOx_iX5lfN/s16000/chua-bac-ai-2.jpg" title="Chùa Bác Ái" /></a></div><br />Sau trai đàn chẩn tế, Ông Võ Chuẩn đã cung thỉnh ngài Hoằng Thông chứng minh khai tự hiệu Bác Ái. Bái Ái là lòng thương bao la, không phân biệt tôn giáo, người Kinh, kẻ Thượng. Chùa đã được vua Bảo Đại ban tấm biển “Sắc tứ Bác Ái Tự” vào năm 1933. Năm 1990, chùa được trùng tu với sự tổ chức của Thượng tọa trụ trì Thích Chánh Quang<p></p><p>Nhìn tổng thể kiến trúc, chùa Tổ đình Bác Ái xây dựng theo hướng Bắc Nam, kiểu chữ Môn, mở đầu cho hướng đó là cổng tam quan án ngự, đến nhà Chánh điện ở trung tâm và 2 bên tả hữu là Đông Lang và Tây Lang.</p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgLpiwfOxGSexQUX7qsZ49H51jgF-6Ml3eN2OaV9ued0LRheVt0dh_IUsJLjSJ2GD79uCBGORmgsvZwkHVkAsD2DPGOaORxJ7DBKXFzHACCpeHYn-J5yC_W0Kxz41JbqsBkeiNkL-t0viso/s1024/chua-bac-ai-3.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Chùa Bác Ái" border="0" data-original-height="681" data-original-width="1024" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgLpiwfOxGSexQUX7qsZ49H51jgF-6Ml3eN2OaV9ued0LRheVt0dh_IUsJLjSJ2GD79uCBGORmgsvZwkHVkAsD2DPGOaORxJ7DBKXFzHACCpeHYn-J5yC_W0Kxz41JbqsBkeiNkL-t0viso/s16000/chua-bac-ai-3.jpg" title="Chùa Bác Ái" /></a></div><br />Chánh điện gồm 3 gian 2 chái. Cổ lầu chia làm 3 gian tiền đường, trung điện, và thượng điện. Mái lợp ngói, tường gạch quét vôi, trần đóng la phông. Các vì, kèo, cột đều dùng các loại gỗ quý như sao tía, trắc, cà chít, được các nghệ nhân người Huế chạm trổ trau chuốt, công phu. Gian này thờ Tam Thế Phật, Di Đà Tam Tôn, Hoa Nghiêm Tam Thánh…<p></p><p>Đặc biệt thờ một tấm bia ghi công đức của ngài Đại uý Pháp Quenin và trụ gỗ biểu tượng 7 đầu lâu của sĩ quan Nhật tự vẫn tại sân chùa vào cuối Thế chiến thứ 2.</p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhjRVmBiHJRIjNIhyphenhyphenCZuK5E0Zd1wCXy2L7pJia5ByhUzJIyAJTFpGfCBpNmcD-lFZCITuTjvdU1NCBhvdo2urEImt4dKBT204CM5CLtVrBcqfTQHsfHuR4M1KV1r8ANPWeG7VJRK4fIZz_H/s1024/chua-bac-ai-4.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Chùa Bác Ái" border="0" data-original-height="681" data-original-width="1024" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhjRVmBiHJRIjNIhyphenhyphenCZuK5E0Zd1wCXy2L7pJia5ByhUzJIyAJTFpGfCBpNmcD-lFZCITuTjvdU1NCBhvdo2urEImt4dKBT204CM5CLtVrBcqfTQHsfHuR4M1KV1r8ANPWeG7VJRK4fIZz_H/s16000/chua-bac-ai-4.jpg" title="Chùa Bác Ái" /></a></div><br />Bên ngoài chánh điện là Hoa Viên, nơi tập trung các bia mộ, tháp, miếu thờ Thần hoàng Bổn cảnh, Sơn thần, Đoàn quán và nhà trù. Qua nhiều lần trùng tu, Chùa Tổ đình Bác Ái nét kiến trúc ban đầu đã bị thay đổi, một số điểm điêu khắc độc đáo như rồngchầu, dây cuốn, đã không còn.<p></p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg_PLdOe4bufCG-vk4Z8d3ThUxq_C5ZtGxBeW_lTFnwn7YirMrjDopkd_C1OjaqZX0kwXlSd5O8fncgjmupkQiHHPWaEMyvDpw8s_CATi-OYzjaZOr4-Vr5OkzsN_ja4socUYkn2yd5ll2I/s1024/chua-bac-ai-5.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Chùa Bác Ái" border="0" data-original-height="681" data-original-width="1024" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg_PLdOe4bufCG-vk4Z8d3ThUxq_C5ZtGxBeW_lTFnwn7YirMrjDopkd_C1OjaqZX0kwXlSd5O8fncgjmupkQiHHPWaEMyvDpw8s_CATi-OYzjaZOr4-Vr5OkzsN_ja4socUYkn2yd5ll2I/s16000/chua-bac-ai-5.jpg" title="Chùa Bác Ái" /></a></div><br />Hệ thống tượng thờ được phủ lớp đồng sáng, không giữ được nét đẹp nguyên sơ. Tuy nhiên, một số hiện vật quý giá mang giá trị nghệ thuật tạo hình như Tượng Tam tòa Thánh Mẫu, tượng Quan Âm bằng gốm men rạn, Hoành phi, Câu đối, hộp Sắc phong, Bửu ấn…vẫn còn được trung bày, phảng phất vết tích thời gian.<p></p>

Xem những bộ y phục bằng vỏ cây là báu vật cổ truyền, biểu tượng linh thiêng, người Hà Lăng ở làng Đăk Ôn (thuộc xã Đăk Long, huyện Đăk Glei, tỉnh Kon Tum) ra sức giữ gìn và bảo vệ như chính tài sản riêng của mình.<br /><h3>Nâng áo như nâng trứng mỏng</h3>Nghe tin làng Đăk Ôn còn gìn giữ quần áo bằng vỏ cây chúng tôi quyết tâm vượt hơn trăm cây số đến tận nơi để mục sở thị những bộ y phục những tưởng chỉ có trong truyện cổ tích. Tìm đến nhà thôn trưởng A Mâm (nơi cất giữ những bộ y phục quý giá), thấy có người lạ vào nhà, ông Mâm dò hỏi: “Cô chú đi mua Kong Kơ Pong hả? Cô chú về đi, làng mình không bán đâu”.<br /><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg264oKBl4wmdQf9kvylLZvueRRKbOXsR_r49SFtjFYjlYlyaWaGYY18tinMgiaCJ2a3rah48qTyxiu4C0Hc6XGXZVQUcqrJBmuccQlrpjlCMxNxL-FJFm03pNmCKc6evb4H6k5quT30Rdy/s1600/ao-vo-cay-bau-vat-co-truyen-cua-nguoi-ha-lang.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="400" data-original-width="640" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg264oKBl4wmdQf9kvylLZvueRRKbOXsR_r49SFtjFYjlYlyaWaGYY18tinMgiaCJ2a3rah48qTyxiu4C0Hc6XGXZVQUcqrJBmuccQlrpjlCMxNxL-FJFm03pNmCKc6evb4H6k5quT30Rdy/s320/ao-vo-cay-bau-vat-co-truyen-cua-nguoi-ha-lang.jpg" width="320" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Đến các ngày lễ lớn người dân làng Đăk Ôn mới được mặc Kong Kơ Pong</td></tr></tbody></table>Theo lời ông Mâm, cách đây vài ngày có một đoàn người từ TP.HCM đến gạ gẫm hỏi mua áo với giá cao nhưng ông nhất quyết không bán. Ông rành rọt: “Đây là báu vật cổ truyền của dân tộc mình, giá nào mình cũng không bán đâu, bán là có tội với Giàng, phải chịu tội với dân làng đấy”. Những bộ y phục bằng vỏ cây này được người dân nơi đây gọi là áo Kong Kơ Pong. Được biết, cách đây khoảng 10 năm, áo Kong Kơ Pong còn khá nhiều nhưng do dân làng không biết, thấy ít sử dụng nên đem bỏ. Thời gian gần đây, biết đây là đồ cổ truyền đang bị mai một nên dân làng đã tự nguyện đem y phục vỏ cây đến cho trưởng thôn giữ gìn và bảo quản. Đến nay, làng Đăk Ôn còn lưu giữ được 9 áo vỏ cây nguyên vẹn. Những chiếc áo Kong Kơ Pong màu vàng rươm được ông Mâm xếp gọn gàng, ngăn nắp trong một chiếc hộp lớn rồi cất kĩ trong tủ gỗ có ổ khóa chắc chắn. Biết chúng tôi chỉ có ý định tìm hiểu ông mới miễn cưỡng nâng niu từng chiếc áo, bày ra để chúng tôi xem. Ông cho biết, đồ này chắc, bền và ấm nhưng lại rất dễ cháy, hơn nữa nếu để ngấm nước lâu sẽ bị mục. Sau lễ cồng chiêng chào mừng ngày thành lập Tỉnh vừa rồi, ông Mâm và dân làng giặt áo sạch sẽ, phơi hơn 3 nắng cho khô giòn rồi mới đem vào tủ cất. “Dân làng mình rất quý áo Kong Kơ Pong, nó là niềm tự hào của dân tộc mình đấy. Được dân làng tin tưởng, giao cho việc giữ gìn nên mình luôn cẩn thận, nâng niu mấy cái áo này như trứng mỏng vậy, nó mà hư hay mất là mình bị phạt đấy”. Nhờ được bảo vệ và “chăm sóc” kĩ lưỡng nên những chiếc áo vỏ cây vẫn rất mới dù đã trải qua hơn thế kỉ.<br /><h4>Có nguy cơ mai một</h4>Theo những người già trong làng Đăk Ôn, ngày xưa để làm được một chiếc áo bằng vỏ cây, các thiếu nữ trong làng phải vào tận những cánh rừng già nguyên sinh để tìm cây L’oongKaPoong (một loại cây giống cây mít rừng) có bán kính tầm 20x25cm. Tìm được cây rồi họ đem về, đập dập lớp vỏ bên ngoài, lột lấy lớp vỏ phía trong rồi đem phơi khô. Tiếp tục lấy những lớp vỏ khô cho vào nước sôi, nấu lên, đập lại một lần nữa mới tách thành sợi để đan, dệt ra áo quần. Tìm cây L’oongKaPoong để làm “vải” đã khó, tìm cây PaSănLaPần để làm chỉ khâu lại càng khó hơn vì loại cây này ít, lại mọc rải rác trong những cánh rừng già. Lấy cây về phải cặm cụi chẻ nhỏ ra, tách thành sợi dài rồi bỏ vào cây lồ ô đem nướng trên bếp, nướng càng lâu thì sợi chỉ càng bền. Được biết phải dùng đến 5 cây L’oongKaPoong và 1cây PaSănLaPần mới làm được một bộ đồ có chiều dài từ 1,2-1,5 mét.<br /><br />Thông thường áo được may theo kiểu dáng cổ tròn, không có tay, toàn bộ chiếc áo chỉ có hai đường khâu kín đáo ở hai bên nách, mặt trong rất láng vì được mài nhẵn còn mặt ngoài sần sùi hơn. Tiếp chuyện chúng tôi, ông A Đàng (70 tuổi) lo lắng: “Ngày xưa mẹ mình hay làm áo vỏ cây nên mình hiểu rất rõ các công đoạn nhưng khi làm thử lại không được, khó lắm. Ở cái làng này bây giờ không có ai biết làm đâu, nếu 9 cái áo này mà mất là coi như hết thôi”. Vì không còn ai làm được áo vỏ cây, hơn nữa sợ 9 chiếc áo bị hư hỏng nên phải đến những ngày lễ lớn như Tết Nguyên đán, lễ hội đâm trâu, các thành viên trong đội cồng chiêng của làng mới được vinh dự khoác những chiếc áo quý giá của dân tộc. Chỉ cho chúng tôi những tấm hình đội cồng chiêng mặc Kong Kơ Pong đi thi, ông A Sen, trưởng ban Mặt trận làng Đăk Ôn phấn khởi: “Nhờ những bộ đồ này mà chúng tôi được đi thi cồng chiêng ở huyện, có lần còn được đi xuống Đăk Tô để tham dự, mà từ lúc mặc những bộ đồ này lần nào làng mình cũng “rinh” giải về hết. Mới đây đồn Biên Phòng 673 có mượn bộ áo để đi hội thảo dưới Gia Lai. Vậy là áo Kong Kơ Pong được nhiều người ngoài Tỉnh biết đến rồi. Chúng mình sẽ cố gắng gìn giữ để báu vật của dân tộc còn mãi và được nhiều người biết đến”.<br /><br /><div style="text-align: right;">HOÀI TIẾN</div>

Người Hà Lăng xem 9 chiếc áo quý hơn cả sinh mạng. Chỉ vào những dịp lễ, tết trọng đại, áo Kong Kơ Pong mới được đem ra sử dụng. Người có vinh dự khoác lên mình áo Kong Kơ Pong là thanh niên ưu tú.<br /><h3>Báu vật giữa đại ngàn</h3>Áo Kong Kơ Pong từ ngàn xưa được xem là báu vật cổ truyền, biểu tượng linh thiêng của cộng đồng người dân tộc thiểu số Hà Lăng ở làng Đăk Ôn (xã Đăk Long, huyện Đăk Glei, tỉnh Kon Tum). Khách thập phương khi đến đây thường được dân làng kể cho nghe những câu chuyện nhuốm màu huyền thoại về chiếc áo được dệt nên từ vỏ các loại cây đặc biệt quý hiếm tận rừng sâu.<br /><br />Chiếc áo Kong Kơ Pong gắn liền với những thăng trầm phát triển của người Hà Lăng thuở hồng hoang. Những vị cao niên còn lại ở làng Đăk Ôn cho biết, kỹ thuật dệt Kong Kơ Pong thoạt nhìn đơn giản nhưng lại vô cùng tinh xảo, trải qua nhiều giai đoạn thủ công tỉ mỉ. Thế hệ con cháu bây giờ chẳng còn ai kế thừa được tinh hoa thời cha ông. Người Hà Lăng chỉ còn lại 9 chiếc áo Kong Kơ Pong tồn tại xuyên suốt 100 năm qua.<br /><br />Về làng Đăk Ôn, nghe kể về Kong Kơ Pong, chúng tôi bằng trí tò mò nghề nghiệp quyết tìm đến nơi lưu giữ báu vật để tận mắt chiêm ngưỡng báu vật huyền thoại. Dò hỏi mãi, PV mới được rỉ tai, 9 chiếc áo Kong Kơ Pong hiện được đồng bào giao cho Trưởng thôn A Mâm, nhân vật uy tín nhất làng bảo vệ. Dù chúng tôi được một cán bộ xã dẫn đến tận nhà nhưng trưởng thôn A Mâm vẫn tỏ ra nghi ngại. Khách chưa bước tới sân, ở trong nhà trưởng thôn A Mâm vừa thấy đã lên tiếng đuổi khéo: “Cô chú đến hỏi mua Kong Kơ Pong hả? Cô chú về đi, làng mình không bán đâu. Bao nhiêu tiền làng mình cũng không bán cả”.<br /><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgnk2lWI8Ouk9HGu9o1nSuvNNaKCwHKzrr1zRHSqHY-eKw8j8oMsk-hjQA070YMWhEv37eKoqQz1bcgX22xiGa4UHESvYT6a9ika3-Q-H1aGsX-IMkV4LsFFP-FuIO7svVN4QcXFHhhXwjS/s1600/chiem-nguong-ao-vo-cay-bau-vat-hon-100-nam-cua-cua-nguoi-ha-lang.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="525" data-original-width="700" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgnk2lWI8Ouk9HGu9o1nSuvNNaKCwHKzrr1zRHSqHY-eKw8j8oMsk-hjQA070YMWhEv37eKoqQz1bcgX22xiGa4UHESvYT6a9ika3-Q-H1aGsX-IMkV4LsFFP-FuIO7svVN4QcXFHhhXwjS/s320/chiem-nguong-ao-vo-cay-bau-vat-hon-100-nam-cua-cua-nguoi-ha-lang.jpg" width="320" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div style="font-size: medium; text-align: start;">Trưởng thôn A Mâm bận trang phục Kong Kơ Pong nghiêm trang trước nhà rông truyền thống</div><div><br /></div></td></tr></tbody></table>Thấy vẻ ngạc nhiên của chúng tôi, anh bạn đi cùng giải thích: “Gần đây, không hiểu vì lý do gì có rất nhiều người tìm đến ra giá mua Kong Kơ Pong. Họ trả giá cao lắm. Có người tận TP.HCM, Đồng Nai… còn chạy xe máy lên mua. Thấy nhiều kẻ săn lùng báu vật của đồng bào nên bà con nơi đây cẩn trọng lắm. Trưởng thôn A Mâm phải đem áo cất giữ ở tủ gỗ chắc chắn, bí mật đặt ngay trong nhà”.<br /><br />Sau hồi giới thiệu, trưởng thôn A Mâm biết chúng tôi là PV muốn đến tìm hiểu, khám phá những giá trị văn hóa, lịch sử, tinh thần ẩn chứa bên trong chiếc áo quý mới niềm nở mời vào. Theo lời trưởng thôn A Mâm, cách đây vài ngày có một đoàn người từ TP.HCM đến gạ hỏi mua áo với giá rất cao nhưng ông nhất quyết không bán. Ông A Mâm quả quyết: “Đây là vật cổ truyền của dân tộc mình, giá nào mình cũng không bán đâu, bán là có tội với Giàng, phải chịu tội với dân làng đấy”.<br /><br />Trưởng thôn A Mâm, nuối tiếc cho biết, cách đây hơn 10 năm, áo Kong Kơ Pong còn khá nhiều, nhà nào có người lớn tuổi đều lưu giữ một, hai cái. Do áo ít khi được sử dụng, dân làng lại chưa biết bảo tồn giá trị truyền thống nên đem bỏ đi. Sau này, nhà nước có những cuộc vận động, bảo tồn, phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số nên mọi người mời đi sưu tầm lại. Áo Kong Kơ Pong làm bằng vỏ cây nên dễ hư hỏng, chỉ cần lơ là bảo quản là mất cả một báu vật.<br /><br />Mấy năm trở lại đây, trưởng thôn A Mâm cùng các cán bộ văn hóa cấp xã, huyện phát động phong trào bảo tồn, bảo tàng loại áo quý. Người làng Đăk Ôn biết đây là đồ cổ truyền đang bị mai một nên tự nguyện đem y phục vỏ cây đến cho trưởng thôn giữ gìn và bảo quản. Điều đáng tiếc là hiện tại chỉ còn 9 chiếc áo Kong Kơ Pong nguyên vẹn, giữ được nét nguyên sơ như lúc ra đời. Những chiếc áo Kong Kơ Pong được trưởng thôn A Mâm cất giữ vào nơi trang trọng, với chế độ bảo mật đặc biệt nghiêm ngặt.<br /><br />Trưởng thôn A Mâm dẫn chúng tôi về phía chiếc tủ gỗ có ổ khóa chắc chắn đặt ngay chính diện nhà nói “Kong Kơ Pong nằm cả trong này, ngoài mình ra chẳng ai có chìa khóa mở nó cả. Tủ này nặng lắm cũng chẳng bê đi được đâu”. Trưởng thôn A Mâm mở tủ, trước mắt chúng tôi là kho báu vật lưu giữ văn hóa gần 100 năm của người Hà Lăng. Những chiếc áo vỏ cây màu vàng ươm xếp gọn gàng, ngăn nắp. Ông A Mâm cúi gập người xuống, dùng hai tay nâng niu từng chiếc áo với vẻ mặt trang nghiêm, thành kính.<br /><br />Trưởng thôn A Mâm nhẹ nhàng đặt từng chiếc áo lên mặt bàn gỗ sạch sẽ, bóng loáng. Thật khó tin, những chiếc áo với gần 100 năm tuổi thọ vẫn còn giữ nguyên màu vỏ cây như mới bóc ra, mùi thơm ngai ngái của cây rừng còn sộc lên tận mũi người đứng cạnh. Trưởng thôn A Mâm từ tốn giải thích, đồ này chắc, bền và ấm nhưng lại rất dễ cháy, hơn nữa nếu để ngấm nước lâu sẽ bị mục. Nhận trách nhiệm tự hào và khó khăn là gìn giữ báu vật của tổ tiên nên trưởng thôn A Mâm tuân thủ mọi quy tắc bảo quản. Ông xem 9 chiếc áo Kong Kơ Pong đó còn quý hơn cả tính mạng bản thân.<br /><h3>Gìn giữ đến ngàn đời</h3>Ngày trước và cả bây giờ, người Hà Lăng chỉ mặc áo Kong Kơ Pong vào những dịp đặc biệt nhất trong năm. Áo được giao cho các nam thanh, nữ tú tráng kiện, giỏi giang mặc biểu diễn văn nghệ, sinh hoạt cộng đồng. Sau khi biểu diễn, người được mặc phải trả lại ngay cho các già làng. Đồng bào Hà Lăng tin ai có vinh dự mặc lên người áo Kong Kơ Pong sẽ được Giàng phù trợ, sức khỏe dẻo dai. Người đó cũng phải có trách nhiệm với làng.<br /><br />Hiện tại, Kong Kơ Pong chỉ còn được 9 bộ nên việc sử dụng, lựa chọn người mặc đặc biệt khắt khe hơn. Trưởng thôn A Mâm cho biết, gần đây áo chỉ mới được sử dụng ở lễ cồng chiêng chào mừng ngày thành lập tỉnh. Sau đó, ông A Mâm và dân làng giặt áo sạch sẽ, phơi hơn 3 nắng cho khô giòn rồi mới đem vào tủ cất.<br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh-51xuQMyKwanBT7Ts23OKZv0iNN3ltK5oc5wKsZWHKGCwVEV8W7kfqfEHZf7HBKd8UdlzQNqV75U5B4JVc10ohxouwPDKafbrnpMJAQ1dZ0i75RnwirtrXLYKWXhwX-1SJGUcCwqqS8AE/s1600/chiem-nguong-ao-vo-cay-bau-vat-hon-100-nam-cua-cua-nguoi-ha-lang-1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="525" data-original-width="700" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh-51xuQMyKwanBT7Ts23OKZv0iNN3ltK5oc5wKsZWHKGCwVEV8W7kfqfEHZf7HBKd8UdlzQNqV75U5B4JVc10ohxouwPDKafbrnpMJAQ1dZ0i75RnwirtrXLYKWXhwX-1SJGUcCwqqS8AE/s320/chiem-nguong-ao-vo-cay-bau-vat-hon-100-nam-cua-cua-nguoi-ha-lang-1.jpg" width="320" /></a></div><br /><br />Trưởng thôn A Mâm chia sẻ với PV về ý nghĩa của trang phục Kong Kơ Pong đối với người Hà Lăng.<br /><br />Dù là truyền nhân được tin tưởng trông coi báu vật tổ tiên nhưng trưởng thôn A Mâm thừa nhận kiến thức về áo Kong Kơ Pong không thể bằng các già làng lớn tuổi khác. Trưởng thôn dẫn chúng tôi đến nhà già làng A Đàng, người được cho là kho sử sống của đồng bào Hà Lăng để tiếp tục giới thiệu về nét lịch sử cha ông.<br /><br />Theo vị già làng Đăk Ôn, ngày xưa để làm được một chiếc áo bằng vỏ cây, các thiếu nữ trong làng phải vào tận những cánh rừng già nguyên sinh để tìm cây L’oongKaPoong (một loại cây giống cây mít rừng) thật lớn. Tìm được cây rồi họ đem về, đập dập lớp vỏ bên ngoài, lột lấy lớp vỏ phía trong rồi đem phơi khô. Tiếp tục lấy những lớp vỏ khô cho vào nước sôi, nấu lên, đập lại một lần nữa mới tách thành sợi để đan, dệt ra áo quần.<br /><br />Thế nhưng cây L’oongKaPoong chỉ dùng làm vải còn chỉ khâu lại là loại cây rừng quý hiếm khác. Người Hà Lăng gọi đây là cây PaSănLaPần. Thứ cây dây leo này mọc rất ít, rải rác trong những cánh rừng già, ven bờ suối, vách đá hiểm trở. Để tìm cây PaSănLaPần chị em phụ nữ phải mang theo cơm nắm, ngủ lại rừng sâu qua đêm. Lấy cây về phải cặm cụi chẻ nhỏ ra, tách thành sợi dài rồi bỏ vào cây lồ ô đem nướng trên bếp.Nướng càng lâu sợi chỉ càng bền.Theo người Hà Lăng việc may vá thêu thùa chỉ dành cho nữ giới nên họ tự làm lấy mọi công đoạn.<br /><br />Già A Đàng kể, phải dùng đến 5 cây L’oongKaPoong và 1cây PaSănLaPần mới làm được một bộ đồ có chiều dài từ 1,2-1,5 mét. Áo được may theo kiểu dáng cổ tròn, không có tay, toàn bộ chiếc áo chỉ có hai đường khâu kín đáo ở hai bên nách, mặt trong rất láng vì được mài nhẵn còn mặt ngoài sần sùi hơn.<br /><br />Già A Đàng ái ngại cho biết: “Ngày xưa mẹ mình hay làm áo vỏ cây nên mình hiểu rất rõ các công đoạn. Thế nhưng sau đó mình thử lại không được, khó lắm. Ở làng mình bây giờ không có ai biết làm đâu, nếu 9 cái áo này mà mất là coi như hết thôi”. Như già A Đàng giải thích, mọi công đoạn làm áo hết sức tinh xảo, đòi hỏi kỹ thuật cao. Không những thế, cây L’oongKaPoong và PaSănLaPần hiện nay vô cùng hiếm. Vì những lý do đó nỗi lo về sự thất truyền áo Kong Kơ Pong cứ ám ảnh với người Hà Lăng.<br /><br /><div style="text-align: right;">Hồ Nam</div>

Trong một lần tình cờ, chúng tôi ghé nhà hàng Đăk Bla, trên đường Nguyễn Huệ (TP.Kon Tum, tỉnh Kon Tum) thấy trên tường treo đầy các vật dụng thường ngày của người đồng bào Xê Đăng, Jẻ Triêng, Ba Na, Brâu… được chú thích bằng tiếng Pháp.<div><br /><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhx3aCFoaj1ahZj0ExEPQnmGLpE6TfYly_sw3m9LIAriUpwAm0TzB89-lyi3GYVyWEXjt8ju5GZ2M51hkMBBd1URPgml9LSk7FBGKGivLYF-DZDd2LYhjz5LzxO7-grAk7H_qC7IBb_HMQ4/s480/giu-ho-bau-vat-cho-dong-bao.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="267" data-original-width="480" height="223" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhx3aCFoaj1ahZj0ExEPQnmGLpE6TfYly_sw3m9LIAriUpwAm0TzB89-lyi3GYVyWEXjt8ju5GZ2M51hkMBBd1URPgml9LSk7FBGKGivLYF-DZDd2LYhjz5LzxO7-grAk7H_qC7IBb_HMQ4/w400-h223/giu-ho-bau-vat-cho-dong-bao.jpg" width="400" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">“Giữ hộ” báu vật cho đồng bào</td></tr></tbody></table><br /></div><div>Hồi đó, ông Văn là một giáo viên dạy xóa mù ở các làng vùng sâu. Công việc khiến ông phải gần gũi với đồng bào, ăn ở với họ. Cảm cái tình của ông, nhiều người mang tặng những vật dụng trong gia đình để trả nghĩa. Từ chối không được ông đành cầm về để chất đống trong nhà mà cũng chẳng mảy may biết giá trị của chúng như thế nào…<br /><br />Một thời gian sau ông chuyển sang làm nhân viên bưu điện nhưng nhiều gia đình đồng bào ốm đau không có tiền khám bệnh vẫn ghé nhà nhờ ông giúp đỡ. Để tỏ lòng biết ơn, họ lại đem những vật dụng đã cất kỹ nhiều năm, đem biếu ông…<br /><br />Năm 1995, ông Văn mở quán cà phê và đem tất cả những vật dụng của đồng bào tặng treo lên tường trang trí. Nhiều người nước ngoài ghé quán ông đòi mua những đồ vật sưu tầm này. Ban đầu, ông cũng bán chút ít để trang trải cuộc sống. Dần dà, nhận thức được giá trị của chúng, ông Văn nảy ra ý tưởng sưu tầm để giữ gìn vốn văn hóa quý giá này…<br /><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg4SsKjcanD-xfY2wz-yG7dcU0iTVpU2AQWnzZ2o2GzZLS8lexo3Bv7_YNMKSxqJq4ZVLdjGTQ8Z92F0q0OQZPzfTCF870hS0FRz2I_KKNosusLqZLIHjsUncV7mxl4Ypb3s7J14-9SZ_pI/s480/giu-ho-bau-vat-cho-dong-bao-1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="331" data-original-width="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg4SsKjcanD-xfY2wz-yG7dcU0iTVpU2AQWnzZ2o2GzZLS8lexo3Bv7_YNMKSxqJq4ZVLdjGTQ8Z92F0q0OQZPzfTCF870hS0FRz2I_KKNosusLqZLIHjsUncV7mxl4Ypb3s7J14-9SZ_pI/s320/giu-ho-bau-vat-cho-dong-bao-1.jpg" width="320" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="text-align: left;">Chiếc chiêng Tha của người Jẻ Triêng trong bộ sưu tập của ông Văn.<br /><br /></span></td></tr></tbody></table>Để có được những vật dụng mang giá trị văn hóa tiêu biểu của đồng bào thật chẳng dễ dàng gì. Với họ, những vật dụng tổ tiên họ để lại không quan trọng chuyện tiền bạc mà vì cái tình của ông. Nhờ cái tình đó mà ông Văn đã sưu tập được nhiều hiện vật có một không hai. Giá trị nhất phải kể đến chiếc túi đi săn của đồng bào Tơ Đrá ở Đăk Glei hơn 150 tuổi. Hay như chiếc chiêng Tha của người Jẻ Triêng.<br /><br />Hiện ông Văn sưu tầm được gần 700 hiện vật với gần 100 chủng loại là các vật dụng của các đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Kon Tum. Chiếc túi đi săn, có người nước ngoài trả ông 2 triệu đồng (năm 1998), sau đó, có người Đức trả đến 2.000USD; chiếc chiêng Tha có người ra giá đến trên trăm triệu đồng nhưng tất cả đều bị ông từ chối…<br /><br />Nhiều đoàn bảo tàng đến Kon Tum để sưu tầm các hiện vật đều thán phục bộ sưu tập của ông. Ông Văn đã cùng họ tổ chức nhiều cuộc triển làm để giới thiệu giá trị văn hóa của các tộc người…<br /><br />Theo ông Văn, các vật dụng của đồng bào dân tộc không chỉ có giá trị về văn hóa mà còn mang ý nghĩ tâm linh. Điều tiếc nuối lớn nhất của ông là trước đây do chưa nhận thức đầy đủ về giá trị văn hóa của các vật dụng sưu tầm được, ông đã bán đi những chiếc khiên bằng da nai, da lợn rừng mà “bây giờ dù có đốt đuốc đi tìm cũng không thể nào có được”.<br /><br /><div style="text-align: right;">QUỐC DINH</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div></div></div>